Öz: Giriþ: Akustik, dalga fiziðinin özel bir bölümü olan akustik, ses duyusunun kulakta meydana getirdiði esnek davranýþ göstere boyuna titreþimlerin sývý katý ve gaz maddelerinin içerisindeki yayýlýmý ile bu titreþimleri meydana getiren cisimlerin oluþturduðu kendi titreþimlerini inceler. Akustik ortamýn saðlanabilmesi için akustik parametrelerin bir arada deðerlendirilmesi ve incelenmesine baðlýdýr. Ses düzeyi, yansýmalar ve yansýþým süresi olarak üç baþlýk altýnda toplanan temel akustik parametre baþlýklarýnýn herbiri kendi içinde pek çok deðiþik akustik parametreyi içermektedir. Akustik parametrelerin (reverberasyon süresi, sesin netliði vb.) düzensiz yankýlardan dolayý kaliteli bir sesi, bir konuþmayý bozarak kalitesiz ve rahatsýz bir hale getirir. Ses yükselticiler, hoparlörler veya sesle ilgili herhangi bir sistemden çok þeyler beklenirken sonuç hayal kýrýklýðý olabilmektedir. Ýþte burada asýl problemin akustik olduðu ortaya çýkmaktadýr. Akustik genel anlamda bütün disiplinlerde önemli bir yere sahiptir. Sesin saðlýklý bir þekilde kullanýcýya ulaþmamasý, kullanýcýda; fizyolojik rahatsýzlýk, performans eksikliði ve psikolojik rahatsýzlýklara sebep olmaktadýr. Bu tür rahatsýzlýklarý önlemek için alýnmasý gereken tedbirler ve uygulamalar konusunda araþtýrmalar yapýlmaktadýr. Akustik alanýnda yapýlan lisansüstü araþtýrmalarda bu yöndedir lisansüstü araþtýrmalarýn, bir bilim dalýnýn akademik olarak geliþmesinde ve ilerlemesinde önemli bir yere sahip olduðu gerçeði yadsýnamaz. Bu noktada akustik hakkýnda yazýlan lisansüstü tezlerin araþtýrýlmasý ve incelenmesi, Akustiðin farklý disiplinlerde hangi düzeyde algýlandýðý, hangi seviyelerde incelendiði ve hangi noktalara vardýðýnýn görülmesi açýsýndan önem taþýmaktadýr. Yapýlan bu çalýþma, Akustik konusunda lisansüstü tez çalýþmalarýn bibliyometrik olarak incelenmesi yönüyle özgün bir çalýþma niteliðindedir. Amaç: Bu çalýþmada akustik konusunda 1980-2018 yýllarý arasýnda yazýlan lisansüstü tezlerin bibliyometrik olarak analizi amaçlanmýþtýr. Yöntem: Kapsam: Bu çalýþma Yükseköðretim Kurulu Baþkanlýðý’nýn Ulusal Tez Merkezi resmi internet adresinde kayýtlý olan Akustik konusunun lisansüstü tezlerinin bibliyometrik özelliklerini kapsamaktadýr. Sýnýrlýlýk: Akustik konusunda yapýlmýþ olan lisansüstü tezlerle sýnýrlandýrýlmýþtýr. Araþtýrma çerçevesinde yapýlmasý planlanan ancak farklý disiplinlerde çeþitliliðin çok olmasý nedeni ile tez sayýsý yüzdece %5’in altýnda olan tezler “diðer” olarak araþtýrmaya dahil edilmiþ ve çalýþmada kýsýtlýlýk olarak görülmüþtür. Ýleride konu ile ilgili yapýlacak çalýþmalarda bu kýsýtlýlýðýn giderilerek araþtýrmacýlarýn yeni bulgulara ulaþma þansý olacaðý düþünülmektedir. Yöntem: Çalýþmada tezler, yayýnlandýðý yýl, tür, üniversite, enstitü, ana bilim dalý, konu ve veri toplama yöntemi açýsýndan incelenmiþtir. Çalýþmada istatistiki analizlerden faydalanýlmýþ ve içerik analizi yöntemi kullanýlmýþtýr. Bulgular: Çalýþmada, Yüksek Öðretim Kurumu tez arama sayfasýnda lisansüstü tezler “Akustik” anahtar kelimesi taranmýþtýr. Tezlerin, yayýnlandýðý yýl, tür (yüksek lisans, doktora), üniversite, enstitü, ana bilim dalý, konu ve veri toplama yöntemi açýsýndan incelenmiþtir. Tarama toplam 426 adet lisansüstü teze ulaþýlmýþtýr. Bunlardan 297’si yüksek lisans, 59’u doktora, 68’i týpta uzmanlýk ve 2’si sanatta yeterlilik tezlerinden oluþmaktadýr. Ayrýca, tezlerin 68 farklý üniversite de ve Fen Bilimleri, Týp Fakülteleri, Saðlýk Bilimleri, Mühendislik ve Fen Bilimleri Enstitüleri baþta olmak üzere toplam 14 farklý enstitüye baðlý olarak hazýrlandýðý sonucuna varýlmýþtýr. Hazýrlanan tezlerde en dikkat çekici nokta ise tezlerin, en yüksek oran olan %15,49’u Kulak-Burun-Boðaz ana bilim dalýnda hazýrlanmýþ olmasýdýr. Bu alaný %15,02 oranla makine mühendisliði ana bilim dalý takip etmektedir. Çalýþma kapsamýnda akustik konusunda hazýrlanan lisansüstü tezlere iliþkin birçok farklý durum ortaya konulmuþtur. Sonuç: araþtýrmada elde edilen sonuçlar araþtýrmanýn amacý baðlamýnda belirtilen akustik konusunun yükseköðretim kurumlarýndaki lisansüstü çalýþmalarda hangi düzeyde incelendiðinin tespiti yapýlmýþtýr. Disiplinler arasý bir incelemeye konu olan bu kavrama daha fazla önem verilmesi, bu alandaki çalýþmalarýn lisansüstü düzeyde arttýrýlmasý gerektiði önerilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Akustik, Bibliyometrik, Reverberasyon.
Anahtar Kelimeler: Akustik, Bibliyometrik, Reverberasyon.
|