Çevrimsel yükler etkisindeki yapý ve/veya yapý elemanlarýnda gerilme yýðýlmasý, kristalografik süreksizlikler, sýcaklýk, yükleme biçimi, yüzey pürüzlülüðü ve dýþ ortam etkisi gibi çok çeþitli etmenlerin de çatlak büyümesini kolaylaþtýrýcý etkileriyle metal, metal olmayan polimer veya beton gibi çok çeþitli malzemelerde mikro çatlaklarýn oluþup makro çatlaða dönüþmesi, ve en nihayetinde malzemenin statik mukavemet sýnýrýndan daha düþük mertebede olan gerilme dayanýmýna ulaþýldýðýnda elemanda stabil olmayan ani bir kýrýlmayla sonuçlanmasý sürecine yorulma denmektedir. Yorulma Ömrü boyunca gerçekleþen Yorulma Çatlak Büyüme süreci ise, çatlak ilerleme hýzýna iliþkin öne sürülen ve kýrýlma mekaniðine dayalý Yorulma Çatlak Büyüme eþitlikleri vasýtasýyla modellenmektedir. Yorulma Çatlak Büyümesi ve Yorulma Ömrünün (Çevrim Sayýsý) güvenli bir aralýkta tanýmlanmasý, bir sistemin iþletme yükleri altýnda emniyetli bir þekilde çalýþtýrýlmasý adýna oldukça önemlidir. Böylelikle doðru bir bakým ve servis aralýðýnýn tespiti öngörülerek söz konusu hasarlarýn aniden ortaya çýkmasý önlenebilmektedir. Özellikle yorulma olayýný meydana getiren çok çeþitli parametrelerin oluþu sebepli teorik hesaplamalarýn pratikteki uygulamalarý ile modellemeye dair varsayýmlar beraberinde birtakým belirsizlikleri doðurmakta ve bu sebeple deterministik hesaplar gerçek sonuçlardan uzaklaþmaktadýr. Bu çalýþma; yorulma ömrü modellerinde yer alan malzeme, geometri ve yükleme parametre belirsizliklerinin, Ýnterval Analizi Metodu kapsamýnda, interval sayýlar kullanýlarak, sýnýrlarý belli birer sonuç kümeleri þeklinde elde edilmesine dayanmaktadýr. Çalýþmada, MatLab arayüzü kullanýlarak, interval aritmetiðinin geçerli olduðu IntLab araç kutusu vasýtasýyla özgün olarak hazýrlanmýþ bilgisayar programý kullanýlmýþtýr. (Mehmet Fatih Aydýner isimli yazarýn yüksek lisans tezi ve Proje ID:4801; Proje No:FYL-2021-4801 ve Proje Baþlýðý: “Belirsizliklerin Yorulma Ömrüne Etkileri” olan Ytü Bapsis yüksek lisans bilimsel araþtýrma projesi aracýlýðýyla Yýldýz Teknik Üniversitesi tarafýndan desteklenmektedir.)
Anahtar Kelimeler: Yorulma, Yorulma Ömrü, FCG, Belirsizlik Analizi, Ýnterval (Aralýk) Analizi
|
