Ülkemizin aktif ve riskli deprem kuþaðýnda olmasýndan dolayý yapý malzemesinin kalitesi ve dayanýklýlýðý son derece önemli hale gelmiþtir. Mevcut bir betonarme yapýnýn kalitesinin belirlenmesinde genellikle betonun basýnç dayanýmý ön plana çýkmaktadýr. Beton basýnç dayanýmý, tahribatlý-tahribatsýz yöntemler ile belirlenmektedir. Mevcut yapý elemanýndan alýnan karot örneklerini kýrarak elde edilen basýnç dayanýmý güvenilir sonuçlar vermesine karþýn, yapý elemaný kesitinin azalmasýna ve taþýma kapasitesinin düþmesine neden olmaktadýr. Ayrýca daha yüksek maliyet ve iþ gücü gerektirdiðinden, yapýya zarar vermeden daha kýsa sürede ve düþük maliyet ile yaklaþýk sonuçlar veren tahribatsýz yöntemler önemli hale gelmiþtir.
Kopula fonksiyonlarý rasgele deðiþkenler arasýndaki farklý türdeki baðýmlýlýk yapýlarýnýn belirlenmesinde alternatif bir yöntem olarak sýklýkla kullanýlmaktadýr. Özellikle mühendislikte, finansta, aktüeryada, ekonomide, iþletmede, týpta, hidrolojide, sigortacýlýkta, finansal zaman serilerinde ve saðkalým analizlerinde kopula fonksiyonlarý kullanýlmakta ve gün geçtikçe uygulama alanlarý daha da artmaktadýr. Kopula fonksiyonlarý deðiþkenlerin ve hatalarýnýn daðýlýmýndan etkilenmemektedir. Ayrýca normallik varsayýmýnýn saðlanmasýný da gerektirmediðinden lineer regresyon analizine alternatif bir yöntem olarak baðýmlýlýðýn modellenmesinde sýklýkla tercih edilmektedir.
Çalýþmada mevcut yapý elemanýndan alýnan karot örneklerini kýrarak elde edilen beton basýnç dayanýmýnýn, tahribatsýz yöntemlerden olan beton test çekici ve ultrasonik test cihazlarý ile alýnan ultrases geçiþ hýzý ölçümleri arasýndaki baðýmlýlýk yapýlarý kopulalar ile ortaya konulmuþtur. Kopula daðýlým fonksiyonu yardýmýyla elde edilen modelin kullanýlmasý ile beton basýnç dayanýmlarýnýn farklý durumlarý için bazý olasýlýklar hesaplanmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Kopula, Beton Basýnç Dayanýmý, Baðýmlýlýk
|
