| |
Giriþ: Kentler, her dönem kendine özgü sosyo-kültürel, ekonomik, politik ve teknolojik süreçleri ile dönüþmektedirler. Günümüzde bu süreç küresel yeniden yapýlanma olarak ifade edilebilir. Kentsel dönüþüm, kentlerin içinde bulunduðu ekonomik, sosyal ve mekansal dönüþüm süreçlerinde yaþanan sorunlara; yenileme, yeniden canlandýrma, saðlýklaþtýrma, koruma gibi müdahalelerle çözüm getirmek amacýyla baþlatýlmýþ eylemlerden oluþmaktadýr. Kentsel dönüþüm, yerel yönetimler, özel sektör çalýþanlarý, kullanýcý katýlýmlarý ile her yönden desteklenerek talep edilen bir süreç olduðunda, daha uygulanabilir ve kabul edilebilir hale gelmektedir. Dönüþüme uðrayacak konutlarda, kullanýcýlarýn planlama ve uygulama süreçlerinde olmasý, ortak amaçlarý belirleme ve karar alma konularýnda kolaylýk saðlayarak süreci hýzlandýrmaktadýr.
Kentsel dönüþüm yasasý, günümüzde konut üretimini geleneksel sistemlerden uzaklaþtýrmakta, endüstriyel sistemlere yönlendirmektedir. Bu þartlarda konut üretim süreci hýzlanarak, üretilen konut sayýsý da artmaktadýr. Kentsel dönüþüm bölgelerinde oluþan yeni konut stoklarý, hem yeni bir yaþam hem de kente yeni bir görünüm katmaktadýr. Seçilen cephe sistemi, uygulama biçimi, kentin estetik deðerini de bir þekilde etkilemekte ve çevresiyle etkileþim içerisinde olmaktadýr. Bu yüzden seçilen sistemlerin birçok ölçüt altýnda deðerlendirilmesi gerekmektedir. Konuta uygunluk açýsýndan iþlev, üretici ve mülk sahiplerinin beklentileri ýþýðýnda cephe sistemi seçimi neredeyse hem yapýmcý firmalarýn hem de konut kullanýcýlarýnýn kentsel dönüþümde yenilenecek olan yapýnýn ilk sýralarda düþündüðü ve gündeme getirdiði konudur. Farklý cephe tasarýmlarý ve malzeme seçimleri yapýlarýn, kent içerisinde kente yeni bir görünüm ve ruh kattýðý, insanlarýn dikkatini çekip, yeni yapýlara marka deðer kattýðýndan, kentsel dönüþüm kapsamýnda yeniden yapýlanmada önemli bir ölçüttür. Cephe sistemi seçimi sadece uygulama, çevresel faktörler, sürdürülebilirlik baðlamýnda deðil, konut kullanýcýsýnýn da beklentilerinin karþýlanmasý ve konut üreticisinin de seçim ölçütlerini bu beklentilere göre deðerlendirmesi ve karar vermesi adýna önemlidir.
Hýzlý yapýmý gerektiren kentsel dönüþüm süreci, her ne kadar endüstrileþmiþ ürünlerin kullanýmýný gerektirse ve bu sistemler uygulansa da, iþçilik, uygulama, maliyet ölçütleri doðru deðerlendirilmediði zaman, bu durum beklentileri uzun vadede karþýlayamayabilir. Bu baðlamda kentsel dönüþüm bölgelerinde ki, konutlarýn yeniden yýkýlýp yapýlma sürecinde risk ve yönetmelikler gereði hýzlý üretim zorunluluðuna baðlý olarak cephe seçimi ve ölçütleri doðru deðerlendirilmelidir.
Amaç: Bu çalýþmada hýzlý üretim zorunluluðuna karþýn cephe ürünü olarak GRC esaslý prekast sistemler ele alýnmaktadýr. Uygulanan örnekler üzerinden kullanýcýlara yapýlan anketler ile GRC esaslý prekast sistemler hakkýnda veri toplanmasý, olumlu ve olumsuz yönlerinin deðerlendirilmesi hedeflenmektedir. Kapsam: Çalýþmada yer verilen uygulamalar, kentsel dönüþüm yöntemlerinden, bina yenileme yöntemi ile yenilenen konutlarýn arasýndan GRC esaslý cephe sisteminin uygulandýðý örneklerden seçilmiþtir. Sýnýrlýklar: Anket çalýþmalarý da bu örneklerin, kentsel dönüþümün yoðun olarak uygulandýðý Ýstanbul ili, Kadýköy Ýlçesinde yer alan konutlarýn kullanýcýlarýndan oluþmaktadýr.
Yöntem: GRC esaslý cephe sisteminin deðerlendirilmesinde, kullanýcýlara oturduklarý konut için 12 tane soru sorulmaktadýr. Kullanýcýlar için hazýrlanan anket çalýþmasýnda, GRC esaslý cephenin estetik, görsel, konfor ve rahatlýk, ses yalýtýmý, ýsý yalýtýmý, iþçilik kalitesi, bakým-onarým, temizlik, güvenlik, maliyet, dayanýklýlýk, uygulama hýzý ve GRC ile ilgili yaþanan sorunlar hakkýnda sorular yöneltilmektedir. Katýlýmcýlar, 33-65 yaþ arasý, % 50’ si lise mezunu, %40’ ý lisans, %10 yüksek lisans mezunu olan bir gruptan oluþmaktadýr. Bulgular: Kullanýcýlarýn genel deðerlendirilmeleri sonucunda, çoðunluðun, cephelerinin, yüzey görünümü, mekan kullaným alanýnda ki artýþ ile psikolojik konfor ve ferahlýk düzeyini çok iyi ve iyi adlandýrdýklarý görülmektedir. Isý ve ses yalýtýmý olarak iyi oranda beklentilerinin karþýlandýðý verdikleri cevaplar üzerinden yorumlanabilmektedir. Bir kullanýcý özellikle ýsý ve ses yalýtýmýndan çok memnun olduðunu, alt ve üst kattaki daireler boþ olmasýna karþýn sorun yaþanmadýðýný belirtmekte fakat ayný kullanýcý bir seferinde prekast birleþim yerinde sýzýntý sorunu yaþadýðýný iletmektedir. Baþka bir kullanýcý rüzgarlý günlerde salonuna ait pencere parapetlerinden uðultu sorunu yaþadýðýný bildirmektedir. Bu deðerlendirmelerin yaný sýra, kullanýcýlarýn GRC esaslý cephe panelleri ile oluþturulmuþ yapýlarýn uygulama hýzý ile ilgili yorumlarý, hýzýn yeterli olmadýðý þeklindedir. GRC cephenin dayanýklý ve güvenli olmasý ile ilgili ise kullanýcýlarýn bir kýsmý panellerin binaya fazla yük getirdiðini düþünmekte ve bu durumun güvenlik açýsýndan tehdit oluþturacaðýný belirtmektedir.
Sonuç: Bina Yenileme yöntemiyle oluþturulan konut yapýlarýnda uygulanan GRC esaslý prekast cephe sisteminin ele alýnmasý, bu sistemin kullanýcýlarýna anket yapýlmasý, anket sonuçlarýnýn deðerlendirilmesi, olumlu olumsuz yönlerinin irdelenmesi ile elde edilen verilerin, GRC prekast üreticileri ile paylaþýmý ve AR-GE çalýþmalarýna veri oluþturmasý ile; bu yapý ürününün geliþmesine katký saðlanacaðý varsayýlmaktadýr.
Anahtar Kelimeler: Kentsel Dönüþüm, Konut, Cephe, Kullanýcý Katýlýmý
|
