Alüminyum alaþýmlarý, hafifliði, yüksek korozyon direnci, düþük ergime sýcaklýðý, geri dönüþüme uygun olmasý gibi birçok özelliði ile endüstride yaygýn olarak kullanýlmaktadýr ve kullaným oraný her geçen gün artmaktadýr. Özellikle otomotiv ve havacýlýk sektöründe kullanýmý git gide artan bu alaþýmlarýn birisi de alüminyum alaþýmlý jantlardýr. Alüminyum alaþýmlý jantlar genellikle alçak basýnçlý döküm yöntemi ile üretilmektedir. Alçak basýnçlý döküm yöntemi ile üretilen jantlarýn kalýplarý tasarlanýrken belirli iþleme ve çekme paylarý verilmektedir. Dökülen jantlar brüt jant olarak isimlendirilir ve net jant boyutlarýna ve ölçülerine getirilmesi için talaþlý imalat yapýlýr. Brüt jant aðýrlýðý ile net jant aðýrlýðý arasýndaki fark ne kadar fazla olursa, üretim verimliliði için ayný oranda dezavantaj yaratmaktadýr. Daha aðýr jant dökümü daha fazla malzeme sarfiyatý, daha çok soðutma kullanýmý ve döküm kalitesinin düþmesine sebep olmaktadýr. Jantlar güvenlik ekipmanlarý olduðu için talaþ payý yüksek tasarlanan bölgelerde daha geç katýlaþma saðlanacaðý için mekanik özellikler düþecektir ve döküm hatalarý sebebiyle üretim verimliliði de azalacaktýr. Ayný zamanda yüksek talaþ paylarý talaþlý imalat sürelerini de uzatacaðý için döküm dýþýndaki diðer üretim süreçlerine de olumsuz etki yaratacaktýr. Yapýlan bu çalýþmada brüt jant aðýrlýðýný artýracak kök nedenler incelendikten sonra belirlenen bir model üzerinde veri toplama çalýþmalarý yapýlarak ve dökülen brüt jantlarýn taramalarý analiz edilerek tasarýmda talaþ paylarýný düþürebilecek tasarým çalýþmalarý gerçekleþtirilmiþtir. Bir tasarým tablosu oluþturularak uygulama farklý modellere de yaygýnlaþtýrýlmýþtýr ve ortalama 750 g brüt jant aðýrlýðýnda azalma elde edilebilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Alüminyum Döküm, Alüminyum Jant, Brüt Jant Aðýrlýk, Jant Tasarým
|
