Sac malzemeler havacýlýk, demiryolu, denizcilik, otomotiv ve beyaz eþya gibi farklý sektörlerde yaygýn olarak kullanýlmaktadýr. Son yýllarda yüksek enerji maliyetleri ve çevresel kirlilik problemlerinden dolayý hafif malzemeler üzerine yapýlan araþtýrmalar artmaktadýr. Bundan dolayý özellikle otomotiv sektöründe yeni nesil çelikler olarak adlandýrýlan çift fazlý çeliklerin kullanýmý artmaktadýr. Çift fazlý çelikler, yumuþak ferrit matrisi içerisinde yer alan martenzit fazýný içermektedir. Çift fazlý çeliklerde martenzit fazý gerekli dayanýmý saðlarken, ferrit fazý ise malzemenin ihtiyacý olan sünekliði saðlamaktadýr. Bu sayede özellikle otomotiv sektörünün ihtiyaç duyduðu yüksek mukavemet / düþük aðýrlýk dengesinin oluþmasý saðlanmaktadýr. Sac malzemelerin þekillendirilmesinde kullanýlan tekniklerden biri de bükme yöntemidir. Bu yöntem kalýp ve zýmba yardýmýyla malzemenin istenilen forma dönüþmesini saðlayan sac metal þekillendirme tekniðidir. Bükme yöntemi içinde de kenar bükme ve V bükme yöntemi yaygýn olarak kullanýlmaktadýr. Araþtýrmacýlar sac malzemelerde þekillendirme sonrasý ortaya çýkan geri esnemeyi önceden tahmin edebilmek için farklý yöntemler geliþtirmiþlerdir. Bu yöntemlerden birisi de yapay zekâ tekniklerinden olan bulanýk mantýk metodudur. Bu çalýþmada ýlýk þekillendirilen DP800 çelik sac malzemenin V bükme kalýplarýnda þekillendirilmesi sonrasýnda geri esneme deðerlerinin bulanýk mantýk metodu kullanýlarak tahmini yapýlmýþtýr. Deney parametreleri olarak kalýp açýsý ve sýcaklýk parametreleri tercih edilmiþtir. Çalýþmada 30, 60, 90 ve 120 derecelik kalýplar kullanýlmýþtýr. Çalýþma sonunda deneysel verilerle bulanýk mantýk verilerinin % 90 üzerinde doðruluk gösterdiði saptanmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Docol 1400, Geri esneme, Yapay zekâ, Bulanýk mantýk.
|
