Giriþ: Dünyada, enerji tüketiminin artmasý ile birlikte tasarruf tedbirleri alýnmaya baþlanmýþ, çalýþan sistem üzerinde yapýlan bazý iyileþtirilmeler ile enerjinin daha verimli halde kullanýlmasý saðlanmýþtýr. Hali hazýrda çalýþan elektrik santralleri üzerinde yapýlan teknolojik çalýþmalar buna en güzel örnektir. Birçok yatýrýmcý, kurulum aþamasýnda kapasiteleri yüksek olan birleþik ýsý-güç sistemlerini tercih etmektedir. Bu þekilde, tek bir ýsý kaynaðý ile enerjinin birden fazla fonksiyonunun elde edildiði sistem üzerinde hem birincil enerji açýsýndan hem de ekonomik açýdan tasarruf saðlanmaktadýr.
Amaç: Çöp arýtma kojenerasyon tesisinde, çöp gazý motorlarý ile biyogaz yakýlarak elektrik üretimi yapýlmaktadýr. Bu aþamada her bir çöp motoru için ýsýl enerji bacadan dýþarý atýlmaktadýr. Bacaya yerleþtirilen duman borulu ve finli borulu þekilde tasarlanmýþ yað ýsýtma eþanjörünün, yatýrým maliyetleri ve verimleri açýsýndan karþýlaþtýrýlmasý yapýlarak elektrik üretimindeki verimin arttýrýlmasý amaçlanmýþtýr.
Sonuç: Bu çalýþmada, Ýstanbul Kemerburgaz çöp depolama sahasýnda üretilen çöp gazý ile çalýþan gaz motoru tesisi deðerlendirilmiþtir. Göz önüne alýnan sistem, 33,807MWe kurulu güce sahip ve toplamda 20 adet gaz motoru bulundurmaktadýr. Elektrik üretiminde kullanýlan gaz motorlarýndan atýlan ortalama 3352kW deðerindeki ýsýl enerjinin geri kazanýmý üzerinde durulmuþtur. Motor egzoz gazý giriþ sýcaklýklarý 449-500˚C, çýkýþ sýcaklýðý 140˚C’dir. Yatýrým maliyetleri ve verimleri açýsýndan karþýlaþtýrmalarý sonucu duman borulu eþanjörün ýsý geri kazanýmýnýn %10 daha etkin olduðu görülmüþtür. Çöp gazýnýn ýsý enerjisinden elde edilen elektrik veriminin %41,6 dan %48,6 ya çýkarýlabileceði deðerlendirilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Kojenerasyon, gaz motoru, atýk ýsý
|
