Tarihi süreçte yaþanan geliþmelerin kentsel mekâna yansýmasý ve kent-kentli arasýndaki üretken iliþki, yaþanan mekânla anlam kazanan, var olan ve geçmiþin izlerini barýndýran bellek-mekân arasýndaki dinamikleri oluþturmaktadýr. Kent kimliðinin ve belleðin oluþmasýnda önemli olan tarihsel ve kültürel deðerler-kentlinin belleðinde yer etmiþ soyut ve somut karþýlýklarý olan- bir yere ait olma duygusunu güçlendiren en önemli faktördür. Küreselleþme ile birlikte kentlerin çoðunda görülen benzer yaþam tarzý, yapý teknolojileri ve bunlarýn sonucunda benzer yapýlaþma eðilimi kentlere özgü kimliðin ve kentsel belleðin yitirilmesine neden olmaktadýr. Bu durum insanlarýn geçmiþle olan baðlarýný daha fazla sorgulamasýna neden olmakta ve bu baðlamda deðiþen kentsel mekânda kent belleðinin korunmasý önem kazanmaktadýr. Bu çalýþmada, deðiþen kentsel mekânlar içerisinde mekân-bellek iliþkisi Anadolu kenti niteliði taþýyan Niðde kenti özelinde incelenmiþtir. Birçok medeniyetin tarihi izlerini barýndýran, çok katmanlý kent yapýsýna sahip olan Niðde, son yýllarda yaþanan ekonomik, sosyal ve teknolojik geliþmeler sonucunda hýzlý bir deðiþim süreci içerisindedir. Bu durum kent belleðinde yer etmiþ kentsel mekânlara yansýmaktadýr. Modernleþme adýna yapýlan kent belleðinde ve yerel halkýn yaþantýsý içerisinde önemli yeri olan yapýlarda, iþlev deðiþikliðine gidilmesi, atýl býrakýlmasý ya da yýkýlmasý gibi durumlarla karþý karþýya kalýnmaktadýr. Deðiþen kentsel mekânlar içerisinde kent belleðinin deðiþimini irdeleyebilmek amacýyla il yýllýklarý, yerel gazeteler ve Müze Müdürlüðü arþivlerinden yararlanarak arþiv taramasý yapýlmýþ, ayný zamanda Niðdeliler ile yapýlan sözlü tarih görüþmeleri ile çalýþma yürütülmüþtür. Günümüzde Niðde kentinde yaþanan kentsel mekân deðiþimleri ve mekân-bellek iliþkisi ile kent kimliðinin deðiþim sorunlarýna vurgu yapýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Kentsel Mekân, Kent belleði, Deðiþim, Kimlik, Niðde
|
