Metal mutfak sektöründe sac þekillendirmeli ürün üretimi çok yaygýn olarak kullanýlmaktadýr. Sac þekillendirmede ise derin çekmeli imalat sanayinde ki en eski metotlardan bir tanesidir. Derin çekimin temel amacý mümkün olan en derin tencereyi elde etmektir. Bununla birlikte, derinliði arttýrmak için tasarýmýn çapý süresiz olarak arttýrýlamaz. Kullanýlacak maksimum çap, taslak koþullarýnýn sýnýrý ile belirlenir. Sýnýr, çizilecek malzemenin özelliklerine ve iþleme koþullarýna baðlýdýr. Bu çalýþmada 1 mm bakýr sac malzemenin matris açýlý derin çekme kalýplama yönteminde sürtünme katsayýsýnýn cidar kalýnlýðýna etkisi incelenmiþtir. Sonlu elemanlar yöntemi simülasyon analiz deneyleri AUTOFORM programýnda yapýlmýþtýr. Yapýlan çalýþmada sac kalýnlýðý ve 10 derece matris(diþi kalýp) açýlý sabit tutularak silindirik kaptaki farklý bölgelerindeki cidar (duvar) kalýnlýðý etkisi incelenmiþtir. Zýmbanýn (ýstampa veya çekme zýmbasý olarak da bilinir) sac levha yüzeyine uyguladýðý kuvvetle oluþan sürtünme kuvvetinin cidar kalýnlýðýna etkisi incelenmiþtir. Zýmbanýn (erkek kalýp) etkisi ile oluþan sürtünme kuvveti ilk uygulama bölgesindeki matris (diþi kalýp) bölgesinde geniþlikten dolayý az olmaktadýr. Matris geniþten dara doðru olduðu için sürtünme kuvvetinin etkisi aþaðý doðru artmaktadýr. Bu durum sürtünme kuvvetinin zýt yönlü hareketinden dolayý kabýn üst bölgesinde cidar kalýnlýðýnýn sac kalýnlýðýndan fazla olduðu görülmüþtür. Bu bölgede malzemenin yýðýlma yaptýðý görülmüþtür. Kabýn yan duvarlarýnda ise cidar kalýnlýðýnýn sac kalýnlýðýndan az olduðu görülmüþtür. Sonuçta cidar kalýnlýðý sürtünme kuvveti ile ters orantýlý olarak hareket ettiði tespit edilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Bakýr, derin çekme, AUTOFORM, sürtünme katsayýsý
|
