Gemi tasarýmý ve imalatý sürecinde düþey eksende hareketli büyük ebatlý sarmal kapýlarýn tahrik sisteminde oluþabilecek arýza veya acil tahliye durumlarýnda kapýlarýn açýlabilmesini saðlayacak mekanik mühendislik çözümleri önemli bir gereksinim olarak karþýmýza çýkmaktadýr. En zorlu koþullar karþýsýnda dahi kapýnýn manuel açýlabilirliðinin saðlanmasý gerekmektedir. Bu doðrultuda elektrik motoru ve/veya hidrolik sistem tarafýndan üretilen gücün yetersiz kalmasý veya ortadan kalkmasý durumunda kullanýcýnýn manuel olarak açabilmesini saðlayacak tasarým çözümlerinin ve yeterli mekanik kuvvetin oluþturulmasý önemli bir mühendislik problemidir. Sarmal kapý profil aðýrlýklarý, olasý sürtünme kuvvetleri, dýþ atmosferik koþullar ve ilave rüzgar yükleri dikkate alýnarak uygun emniyet katsayýlarýnýn belirlenmesi güvenilir bir tasarým için bir zorunluluktur. Bunun yanýnda kapý hareketinin gerçekleþtiði kurs boyunca düþey perde üzerindeki yükün, dönme merkezine göre oluþturduðu moment temel bir tasarým kriteridir. Bu moment, perde tambura sarýldýkça azalacak; buna karþýlýk tamburun sarýlmýþ perde ile birlikte çapý artacaktýr. Dolayýsý ile kapý kursuna baðlý deðiþen momentin deðiþimi belirlenmeli ve moment grafiði oluþturulmalýdýr. Yapýlacak tasarým faaliyetinde bu momente karþý gelecek ve uyumlu ve deðiþken tepki verecek bir karþý denge sistemi oluþturulmalýdýr. Bu tasarým ve analiz çalýþmasýnda sarmal yapýnýn tahrik edildiði dönme þaftý üzerine ters taraftan sarýlacak kayýþ tamburu oluþturulmuþtur. Kayýþýn ucuna perde üzerindeki yükün oluþturduðu moment deðiþimi ile uyumlu olacak yay ve malzeme seçimi yapýlmýþtýr. Kayýþ tamburunun çapý kapýnýn yapacaðý kursa karþýlýk, yayýn çalýþacaðý kurs ile belirlenmiþtir. Moment grafiðinde hesaplanan diferansiyel moment ihtiyacý zincir diþli, redüktör gibi mekanik çözümler ile optimize edilerek, acil durumlardaki manuel operasyonun hýzlý olmasý gerekliliði de göz önünde bulundurularak, sarmal yapý aðýrlýðýný taþýyacak karþý denge sistemi tasarýmý yapýlandýrýlmýþtýr. Bu þekilde insan gücü kullanýlarak çok büyük aðýrlýklar dahi hareket ettirilebilir hale getirilerek mekanik tasarýma dayalý bir mühendislik çözümü saðlanmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Hangar kapýsý, Mekanik Tasarým, Manuel Tahrik, Deðiþken Karþý Denge Sistemi
|