| |
Yirminci yüzyýlda, endüstriyel üretimin yoðunlaþmasý ile birlikte artan enerji ihtiyaçlarý, doðal kaynaklarýn hýzla tüketilerek, fosil yakýtlarýn yoðun olarak kullanýlmasý, açýða çýkan sera gazlarý ile karbon salýnýmýnýn artmasý sonucunu doðurmuþtur. Üretilen bütün enerjinin %40’ý binalar tarafýndan tüketilmekte, çýkarýlan hammaddenin %40’ý ise inþaatlarda kullanýlmaktadýr. Ayrýca çevreye atýlan atýklarýn yaklaþýk olarak % 40’ý inþaat sürecinde açýða çýkmaktadýr. Ýnþaat atýklarýnýn yansýra, inþaat malzemelerinin üretiminde ve yapýlarýn ýsýnma süreçlerinde açýða çýkan CO2, karbon salýnýmýnýn % 30’nu kapsamaktadýr. Karbon emisyonunun ve çevreye verilen bu zararlarýn azaltýlmasý için birçok farklý yöntem uygulanmakla beraber, yapýlan araþtýrmalar sonucunda en etkili yöntemlerden birinin ýsý yalýtýmý olduðu belirlenmiþtir (Balo 2017). Enerji kayýplarýnýn en aza indirgeyerek, ýsýnmak için kullanýlan ýsýnýn azaltýlmasý bu aþamada önem kazanmaktadýr. Ayrýca bu amaç ile yapýlarda kullanýlan yalýtým malzemelerinin üretim süreçleri boyunca enerji, doðal kaynak tüketimi ve karbon emisyonu oluþmaktadýr. Çevreye zarar veren bu durumlar, doðal kaynaklarýn tüketimi ve enerji verimliliði konusunda daha duyarlý olunmasý gerektiði gözler önüne sermiþtir. Enerji kullanýmýnýn, atýklarýn ve karbon salýnýmýnýn azalmasý, ekoloji ve sürdürülebilir mimarlýk tanýmlarýný gündeme getirmiþtir.
Yapý üretim kaynaklarý, malzemenin ve enerjinin etkin kullanýmý, yapý içi konforu ve insan saðlýðýnýn gözetilmesi ve atýk yönetimi aþamalarý sürdürülebilir mimarlýk prensipleridir. Bu prensiplerin, enerji korunumunun saðlanabilmesi için yapýlan yalýtým aþamalarýnda deðerlendirilmesinin sürdürülebilir mimarlýða önemli etkileri bulunmaktadýr. Yalýtým yolu ile sürdürülebilir mimarlýk, yalýtým malzemelerin üretim aþamalarýnda kullanýlan ham madde, tüketilen enerji kaynaklarý, malzemenin uzun dönem performansý, zaman içinde geçirdiði tadilat ve onarým aþamalarýnýn hepsinin deðerlendirmesini ile saðlanabilir. Bu aþamada mevcut sistemlerden çok daha saðlýklý, ince ve geri dönüþümlü ekolojik ve nano ölçekte üretilen yalýtým malzemelerinin kullanýmý gündeme gelmektedir. Pamuk, mýsýr koçanlarý, ayçiçeði bitki saplarý, gazete atýklarý (selüloz), talaþ v.b. atýklar, saman, uçucu küller, yüksek fýrýn cüruflarý, cam ve tuðla atýklarý, gibi birçok tekstil ve tarýmsal atýklar diðer malzemeler ile birlikte panel, þilte veya beton katkýsý olarak yalýtým amaçlý kullanýlabilmektedir. Fakat tüm bu atýklar baþka malzemeler ile birlikte kompozit olarak üretilmektedir. Atýklarýn deðerlendirildiði bu yalýtým malzemelerinin yaný sýra, daha ince boyutlarda daha verimli ve saðlýklý yalýtým kaplamalarýnýn kullanýlmasý için çalýþmalar baþlatýlmýþtýr. Günümüzde yalýtým malzemelerini cm bazýnda deðil, nanoteknoloji sayesinde nanometrik boyutta üretebilmek mümkün olabilmektedir. Nanoteknoloji ile üretilen vakumlu izolasyon panelleri, aerojel ve faz deðiþtiren yapý malzemeleri, yapýlarda ýsý yalýtýmý ve enerji korunumu açýsýndan geleneksel yöntemler ile uygulanan yalýtým sistemlerine oranla daha verimli ve saðlýklý sonuçlar vermektedir.
Amaç: Bu çalýþmada, nano yalýtým malzemelerinin yansýra, tarýmsal ve tekstil atýklarýn deðerlendirilerek oluþturulan yüzeysel ve bünyesel ekolojik bina yalýtým malzemeleri ve uygulama yöntemleri hakkýnda bilgi verilmesi, bu konuda mimarlar üzerinde farkýndalýk yaratmak ve bu yalýtým malzemelerinin üretim ve kullaným süreçlerinde geleneksel yalýtým malzemelerine karþý sürdürülebilirliðe olan katkýlarýnýn incelenmesi amaçlanmýþtýr. Çevresel atýklarýn çimento ile yer deðiþtirilerek kullanýlmasý, beton üretiminde harcanan enerjinin ve açýða çýkan karbondioksitin azaltýlmasý yönünde büyük rol oynamaktadýr. Bu nedenle bu çalýþmada ayrýca, tekstil ve tarýmsal atýklarýn betonun bünyesel yalýtýmýndaki rolü ve uzun dönem performansýnýn arttýrýlmasýndaki katkýsý incelenerek sürdürülebilirliðe olan katkýlarýnýn ortaya koyulmasý amaçlanmýþtýr.
Kapsam: Çalýþma, tarýmsal ve tekstil atýklarý ve nano teknoloji kullanarak üretilen ýsý ve su yalýtým malzemelerinin incelenmesi çerçevesinde þekillenmiþtir. Bu malzemelerin üretim, uygulama ve kullaným süreçlerinde geleneksel yalýtým malzemelerine göre enerji kullanýmý, doðal çevre kaynaklarýn tüketimi, geri dönüþüm, onarým ve tadilat gereksinimlerine yönelik bilgilere deðinilmiþ ve örneklerle birlikte incelenmiþtir.
Yöntem: Çalýþmada, enerji verimliðinin ve konfor koþularýnýn saðlanmasýnda etkili olan ýsý yalýtým malzemelerinin yansýra, yapýlarýn uzun dönem performanslarýnýn saðlamasýnda gerekli olan su ve yangýn yalýtým malzemelerine ve uygulama yöntemleri derinlemesine bir literatür araþtýrmasý yapýlarak örneklerle yer verilmiþtir. Ayrýca dünyada, ekolojik ve nano yalýtým malzemelerinin kullanýldýðý yapýlar araþtýrýlarak incelenmiþtir.
Deðerlendirme ve Sonuç: Ekolojik yalýtým malzemeleri üretim aþamasýnda kullanýlan enerjinin ve çevresel atýklarýn azalmasýna, kullanýlmasýndan sonra malzemenin geri dönüþtürülmesine, kullaným aþamalarýnda çok düþük maliyetler ve müdahaleler ile malzemelerin yenilenmesi gibi birçok olumlu sonuç doðurmaktadýr. Ayný þekilde nano ölçekte malzemelerin kullanýlmasý çok ince kalýnlýklarda daha uzun ömürlü yalýtým çözümlerine olanak vermektedir. Fakat ekolojik yalýtým malzemelerinin mikroorganizmalara, yangýna karþý dayanýklý hale getirilebilmesi için bazý katkýlarýn kullanýlmasý da kaçýnýlmazdýr. Bu durum malzemelerin ekolojik özelliðini azaltan olumsuz bir yön olarak karþýmýza çýkmaktadýr. Bu malzemelerin daha yaygýn olarak üretilmemesi büyük projelerde kalýmýný ve teminini zorlaþtýran bir etken olmakladýr.
Sonuç olarak endüstriyel olarak üretilen yalýtým malzemeleri ile ekolojik yalýtým malzemelerinin yapýya ve çevre saðladýðý olumlu katkýlar ve olumsuz yönler tartýþýlmýþ ve bu malzemelerin kullanýlmasý ile çevreye duyarlý, konforlu ve saðlýklý yapýlarýn yapýlmasý öngörülmüþtür.
Anahtar Kelimeler: Yalýtým, nano teknoloji, ýsý yalýtýmý, su yalýtýmý, sürdürülebilir mimarlýk,
Anahtar Kelimeler: Yalýtým, Nano Teknoloji, Isý Yalýtýmý, Su Yalýtýmý, Sürdürülebilir Mimarlýk
|
