Aðýr metaller yaygýn çevre kirletici unsurlar arasýnda yer alýr ve çeþitli endüstriyel faaliyetler sonucunda açýða çýkan atýk sularda bulunur. Bu aðýr metallerin arasýnda yer alan Cr(VI) özellikle krom kaplama atýk sularýnda açýða çýkar. Cr (VI)' yý atýk sudan uzaklaþtýrmak için kimyasal çöktürme, adsorpsiyon ile biyolojik ve elektrokimyasal yöntemler kullanýlabilmektedir [1]. Kimyasal çöktürmenin yüksek miktarda çamur oluþumu, adsorpsiyonun ise kullanýlan adsorban maddenin rejenerasyonunun gerekliliði gibi birtakým dezavantajlarý vardýr. Cr (VI) arýtýmý için elektrokimyasal teknolojiler büyük ilgi görmüþtür. Elektrokimyasal yöntemler temiz bir reaktif olan elektronu kullanýr. Ayrýca, çok yönlülük, otomasyon kolaylýðý, ýlýmlý reaksiyon koþullarýnda çalýþmasý nedeniyle güvenli bir yöntem olmasý gibi baþka avantajlar da sahiptir. Elektrokimyasal bir membran ayýrma süreci olan elektrodiyaliz elektriksel potansiyel fark altýnda iyon deðiþim membranlarý boyunca iyonlarýn seçimli olarak ayrýlmasýný saðlar ve metal giderimi için oldukça baþarýlý sonuçlar vermektedir [2]. Ayrýca membran esaslý ayýrma ve saflaþtýrma iþlemleri oldukça düþük enerji gereksinimleri ve membran modüler tasarýmýnýn kolay ölçeklendirilmesi nedeniyle ekonomik olarak uygulanabilir [3]. Bu çalýþmada model atýksudan Cr(VI) giderimi için elektrodiyaliz iþlemi kullnýlmýþtýr. Deney düzeneði elektrodiyaliz hücresi, DC güç kaynaðý, peristaltik pompalar ve çözelti kaplarýndan oluþmaktadýr. Elektrodiyaliz hücresinde karbon fiber anot, paslanmaz çelik katot, bir çift Ionac MA-3475 anyon deðiþim membraný ve Ionac MC-3470 katyon deðiþim membraný kullanýlmýþtýr. Hücreye uygulanan gerilim, pH ve akýþ hýzýnýn Cr(VI) giderimi ve enerji tüketimi üzerine olan etkileri incelenmiþ; düþük enerji tüketimi ile yaklaþýk %98’ lik giderime ulaþýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: elektrodiyaliz, Cr(VI), iyon deðiþim membraný
|
