Formula SAE (Society of Automotive Engineers) tarafýndan düzenlenmekte ve dünyanýn en prestijli üniversiteler arasý mühendislik yarýþmalarýnda birisi olarak gösterilmektedir. Bu yarýþmalara dünya çapýnda toplamda 600 den fazla üniversite takýmý katýlmaktadýr. Yarýþmada öðrencilerden tek kiþilik Formula 1 tarzý tek kiþilik bir spor araç yapmalarý istenmektedir. Öðrencilerden oluþan takýmlara; yarýþma jürisi ürettikleri aracýn maliyet, tasarým, verimlilik ve performans gibi unsurlarýný deðerlendirilerek puan vermektedirler. Bu unsurlar göz önüne alýndýðýnda öðrencilerin ürettiði Formula SAE aracýnýn mümkün olduðunca hafif olmasý beklenmektedir. Bu çalýþmada Formula SAE aracýnýn hafifletilmesi amacýyla aks taþýyýcý akson parçasýna topoloji optimizasyonu çalýþýlmýþtýr. Formula SAE araçlarýnda aks taþýyýcý aksonlar jantýn iç tarafýnda bulunurlar. Bu parça üzerine poyra, süspansiyon kollarý ve fren sistemleri montajlanmaktadýr. Bu parçalara ek olarak ön aks taþýyýcý aksonda rot baþý, arka aks taþýyýcý aksonda da aks ve çeki çubuðu baðlantýsý bulunmaktadýr. Bu baðlantýlar göz önüne alýndýðýnda aks taþýyýcý aksona birçok noktadan ve farklý yönlerde kuvvet etki etmektedir. Aks taþýyýcý aksona çalýþma koþullarýndaki sýnýr þartlara uygun olacak þekilde topoloji optimizasyonu uygulanmýþtýr. Topoloji optimizasyonunda aks taþýyýcý aksona diðer parçalarýn baðlandýðý bölgeler tasarým dýþý, kalan bölgeler ise tasarým bölgeleri olarak belirlenerek, tasarým bölgeleri üzerinden topoloji optimizasyonu çalýþýlmýþtýr. Optimizasyonun amaç fonksiyonu olarak aðýrlýk, kýsýt olarak ise çalýþma þartlarýnda parçaya gelecek en yüksek gerilme deðeri olarak belirlenmiþtir. Bu çalýþma sonunda belirlenen çalýþma koþullarýnda güvenli bölgede çalýþacak þekilde bir aks taþýyýcý akson tasarýmý elde edilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Formula SAE, Topoloji, Optimizasyon
|