Gemilerin bordalarýnda bulunan çeþitli yükleme ve/veya transfer iþlemlerinde kullanýlan büyük ebatlý (2.5mx10m) aþaðý açýlan metalik kapaklarýn güvenilirliði ve emniyeti için özel menteþe tasarýmý ve mühendislik çözümleri gerekmektedir. Bu tür kapaklarýn ana taþýyýcý kasalarýnýn imalat süreci ve fonksiyonel kalite kontrol testleri sonrasýnda gemi bünyesine kaynaklý birleþtirilmeleri gerçekleþtirilmektedir. Kapak ve kasa yapýsýnýn gerek üretimleri ve gerekse gemiye kaynaklý birleþtirilmeleri esnasýnda eksenel veya boyutsal çarpýlmalar oluþabilmekte ve menteþe akslarýnýn üzerinde artan gerilmeler sonucunda akslarda dengesizlikler kapaðýn sýkýþmasýna neden olabilmektedir. Bu sýkýþmalarýn önlenmesi ve kapak eksenlerinin kontrollü bir þekilde dengelenmesi için menteþelerin tasarýmý oldukça önem taþýmaktadýr. Bu menteþe tasarýmlarýnda kapaðýn açýlýp-kapanmasý için gerekli torklarý üzerinden kontrollü bir þekilde kapaða aktarabilir olmasý hedeflenmektedir. Bunun yanýnda menteþelerin korozyona dayanýmý, su sýzdýrmazlýk özellikleri ve gerekli mekanik dayanýma sahip olmasý da gerekmektedir. Tasarým çalýþmalarýnda öncelikle menteþelere binen statik ve dinamik yükler hesaplanmýþ, gerekli tork ihtiyacý belirlenmiþtir. Yeterli torku saðlayacak en optimal açýda ve kol mesafesinde bir tork kolu tasarlanmýþtýr. Bunun yanýnda belirlenen yükleri düþey bileþenlerine karþý koyacak yatak hesaplamalarý yapýlmýþ ve küresel yataklamalar, çift eksantrik yataklamalar ve en çarpýcý olarak da endüstriyel reçineli yatak-kovanlar kullanýlarak tasarým problemi çözümlenmiþtir. Bu ayarlarýn en son aþamada bloke edilmesi maksatlý olarak da çeþitli mekanik çözümler uygulanmýþtýr. Bu çalýþma kapsamýnda tasarým sürecinde ilgili hesaplamalar, malzeme seçimleri ve analizler karþýlaþtýrmalý olarak sunulmaktadýr.
Anahtar Kelimeler: Ayarlý tork menteþesi, su geçirmez menteþe, endüstriyel reçine ayarlý menteþe, gemi kapaðý
|
