Covid 19 pandemi sürecinde, hastalýðýn çok hýzlý yayýlmasý ve özellikle hastalarda solunum sistemlerine verdiði hasarýn çok ciddi olabilmesi nedeni ile ventilatör cihazýna olan ihtiyaç artmaktadýr. Ventilatörler solunum zorluðu çeken hastalar için solunum desteði saðlayan medikal cihazlardýr. Bu cihazlar nispeten küçük boyutlu ve portatif olan cihazlardan baþlayarak, taþýnmasý daha zor olan boyut ve aðýrlýklarda tasarlanýp üretilebilmektedir. Bu durum, bir yandan bu cihazlarýn tasarýmlarý sýrasýnda kendilerine kazandýrýlan bazý fonksiyonlar ve özelliklerden kaynaklanabildiði gibi, öte yandan sistem fonksiyonlarýnýn kontrol edilmesinde kullanýlan kontrol yöntemlerine ve bu amaçla kullanýlan donanýmlara baðlý olarak ta deðiþebilmektedir. Daha fazla fonksiyon ve daha yüksek performans beklenen bu cihazlarýn aðýrlýk ve boyutlarý bu sebeplerle artabilir. Bu problemler hastalarýn yaný sýra saðlýk personelini de etkileyebilmektedir. Çünkü hastalarýn solunum durumlarýnýn takip edilmesi sýrasýnda hastalarla olan temasýn artmasýna ve dolayýsý ile bulaþ riskinin artmasýna neden olabilmektedir. Bu çalýþmada ventilatör cihazlarýndaki basýnç deðiþkeninin yapay zeka yöntemlerinden olan Bulanýk Mantýk Denetleyicisi kullanýlarak kontrol edilmesini saðlayacak bir kontrol sisteminin simülasyonu yapýlmýþtýr. Böylece bu cihazlarýn hem daha etkin çalýþabilmeleri saðlanmak ve hem de aðýrlýklarýnýn artmasýna neden olabilen kontrol sistemlerinin donanýmsal yöntemler yerine etkin ve akýllý bir yazýlým yöntemi ile kontrol edilmesi amaçlanmýþtýr. Böylece hem hastalarýn daha etkin olarak tedavilerinin yapýlabilmesi ve hem de saðlýk çalýþanlarýnýn iþ yüklerinin azaltýlmasý amaçlanmaktadýr. Gerçekleþtirilen çalýþmada, havayolu açýklýðýndaki basýnç deðiþiminin alveolar basýncý etkilemesi sebebi ile, bu iliþki kullanýlarak oluþturulan mekanik akciðer modelinin MATLAB Simulink programý ile açýk döngü ve kapalý döngü transfer fonksiyonlarýnýn birim basamak yanýtlarý bulunmuþtur. Bulanýk Mantýk Denetleyici için gereken deðiþken deðerleri Oransal Türevsel (PD) denetim ile kontrol edilmiþtir. Bulanýk Mantýk Denetleyici MATLAB Fuzzy Logic Toolbox kullanarak tasarlanmýþtýr. Basýnç denetimini gerçekleþtirmek için gerekli olan çýkýþ sinyalleri Bulanýk Mantýk Denetleyici ile baþarý ile elde edilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Bulanýk mantýk denetleyici, Alveolar basýnç, Ventilatör simülasyonu, Havayolu açýklýðý basýncý
|
