Asenkron motorlar maliyetlerinin ve bakým gereksinimlerinin az olmasý, geniþ güç aralýðýnda bir ve üç fazlý olarak üretilebilmeleri, sürücüsüz olarak kullanýlabilmelerinden ötürü en çok kullanýlan elektrik motoru türüdür. Sanayideki elektik tüketiminin %85’ini, ülkemizin toplam elektrik tüketiminin %35’ini asenkron motorlar oluþturmaktadýr. Bu nedenle enerji verimliliði asenkron motorlarda oldukça önemli bir noktaya gelmiþtir. Bu doðrultuda verim sýnýflarý tanýmlanmýþtýr. Hali hazýrda yürürlükte bulunan regülasyonlar ve her geçen gün verimi arttýrmaya dolayýsý ile elektrik tüketimini azaltmaya yönelik çalýþmalar ve regülasyonlar yapýlmakta olup ülkemizde de 1 Temmuz 2021 yýlý itibari ile 0,75 kW ve üzeri motorlarýn minimum IE3 verim sýnýfýnda yer alma zorunluluðu motor üreticilerinin Ar-Ge çalýþmalarýna hýz kazandýrmasýný saðlamýþtýr. Bu çalýþmada ise IE3 ve IE4 verim sýnýfýnda 5,5 kW, 4 kutuplu asenkron motorlarýn tasarlanmasý hedeflenmiþtir. Öncelikle IE3 verim sýnýfýna sahip 5,5 kW gücünde motor tasarlanarak Motorcad üzerinden analizleri yapýlmýþtýr ardýndan referans olarak tasarlanan IE3 verim sýnýfýna sahip asenkron motora verim arttýrma metotlarý uygulanarak motorun IE4 verim sýnýfýna ulaþmasý hedeflenmiþtir. Verim arttýrýlýrken öncelikle 5,5 kW gücündeki IE3 verim sýnýfýna sahip asenkron motorun stator ve rotor oluklarý geniþletilmiþtir bu sayede stator ve rotordaki iletkenliðin arttýrýlmasý ile stator ve rotor bakýr kayýplarýnýn azaltýlmasý hedeflenmiþtir. IE3 motorun paket boyu uzatýlarak manyetik aký yoðunluðunun düþmesi ile demir ve bakýr kayýplarýnýn azalmasý hedeflenmiþtir. Laminasyon sacý deðiþtirilerek demir kayýplarýnýn azalmasý hedeflenmiþtir. Bu sayede yaklaþýk %3’lük verim artýþý amaçlanmýþtýr. IE4 verim sýnýfýna sahip motorun performans verileri ve kayýplarý IE3 motor ile karþýlaþtýrmalý olarak analiz edilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Asenkron Motor Tasarýmý, Asenkron Motor Kayýplarý, Verimlilik
|
