Küresel ýsýnma ve iklim deðiþikliði içinde bulunduðumuz yüzyýlýn en önemli sorunlarýndan birisidir. 20. yüzyýlýn ortalarýndan bu yana etkileri artarak devam eden küresel ýsýnmanýn, aðýrlýklý olarak insan faaliyetlerinden kaynaklanan sera gazý konsantrasyonlarýndaki artýþa baðlý olduðu ve bu artýþýn da büyük ölçüde fosil yakýtlar ve arazi kullanýmýndaki deðiþikliklerden kaynaklandýðý bilim insanlarý tarafýndan ifade edilmektedir. Dünya nüfusunun önemli bir bölümünü ve ekonomik aktiviteleri içeren kentler ise bu faaliyetlerin en yoðun olduðu yerler olduðu için iklim deðiþiminden sorumlu en önemli alanlar olarak nitelendirilmektedir. Kentler bir yandan bünyelerinde gerçekleþtirilen faaliyetlerin neden olduðu çevresel yýkým sonucu ortaya çýkan afetlerin ve diðer tehlikelerin sorumlusu iken; bir yandan da söz konusu afetlerin, þok ve streslerinin de en büyük kurbanlarýdýr. Kentlerin iklim deðiþikliðine dirençlilikleri; söz konusu deðiþikliklere baðlý olarak karþý karþýya kaldýklarý sorunlara, tehlikelere, afet ve risklere hazýrlýklý olma ile bunlara yanýt verme ve uyum saðlama kapasitesini belirlemektedir.
Bu çalýþmada öncelikle iklim deðiþikliði ve kentler arasýndaki çift yönlü etkileþim (hem kentlerin iklim deðiþikliðine katkýlarý, hem de iklim deðiþikliðinin kentler için doðurduðu riskler) özetlenmiþ; ardýndan dirençli kent kavramý tanýmlarý çerçevesinde iklim deðiþikliðine dirençli kentler için azaltým ve uyum alanlarý belirtilmiþtir. Çalýþmanýn son bölümünde ise bu azaltým/uyum alanlarý özellikle son yýllarda iklim deðiþikliðine baðlý afetlere maruz kalan Türkiye kentleri özelinde deðerlendirilmiþtir. Çalýþma bulgularý iklim deðiþikliðine dirençli kentler oluþturma noktasýnda Türkiye örnek kentlerinde iklim deðiþiklikliðinin etkilerine yönelik azaltým ve/veya uyum stratejilerinin oldukça yetersiz olduðunu göstermektedir.
Anahtar Kelimeler: Ýklim deðiþikliði, küresel ýsýnma, dirençli kent, iklim deðiþikliði azaltým stratejileri, iklim deðiþikliði uyum stratejileri
|