Dünya tarihinde üç büyük imparatorluða baþkentlik yapan Ýstanbul, bu iþlevine baðlý olarak birçok kültürel, tarihi, yerel ve evrensel deðere sahiptir. Kentin sahip olduðu Tarihi Yarýmada yerleþimi, bu deðerleri barýndýrmasý açýsýndan önemini korumaktadýr. Tarihi Yarýmada’nýn merkezinde bulunan Vefa semti, Bizans dönemine ait Kalenderhane Camii (Akataleptos Kilisesi), Valens Su Kemeri gibi önemli yapýlarý barýndýrmaktadýr. Vefa semtinde bulunan Saraçhane Bölgesi, Osmanlý döneminde Ýstanbul’un fethinin ardýndan kurulan ilk yerleþim alaný olarak öne çýkmaktadýr. Barýndýrdýðý Þehzade ve Süleymaniye külliyeleri gibi dönemin önemli yapýlarý dolayýsýyla bu dönemde sosyal ve kültürel yaþantýnýn yoðunlaþtýðý önemli bir merkez olarak öne çýkmaktadýr. Osmanlý Devleti ekonomisi açýsýndan önemli yeri olan ticaret alanlarý, dini yapýlarý, eðitim yapýlarý ve askeri-yönetimsel alanlarý içinde barýndýran bölge, 20.yy. itibariyle Atatürk Bulvarý’nýn açýlmasý, ÝMÇ’nin inþasý gibi kentsel deðiþimlerden etkilenerek dönüþüme uðrayarak önemini yitirmeye baþlamýþtýr. 1950’lerden sonra bölgenin aldýðý göç ve dönemin imar politikalarýyla ortaya çýkan apartmanlaþma, mimari dokuda deðiþime sebep olmuþtur. 1996 yýlýnda ilan edilen Tarihi Yarýmada Kentsel ve Tarihi Sit Alaný sýnýrlarý içerisinde bulunan bölge, 2006 yýlýndan itibaren Yenileme Alaný ilan edilmiþtir. Bu çalýþmada, günümüze dek ulaþmýþ olan tarihi yerleþiminin farklý dönemlerinde geçirmiþ olduðu dönüþümün analizi ve korunmasý için öneriler getirilmesi amaçlanmýþtýr. Bu amaçla, tarihi dokunun farklý dönemlerdeki geliþim ve deðiþiminin yoðun olarak izlendiði caddelerden biri olan Cemal Yener Tosyalý Caddesi çalýþma odaðý olarak seçilerek bu caddede bulunan tarihi yapýlar, plan ve cephe özellikleri, yapým teknikleri ve fiziksel sorunlarý bakýmýndan detaylý olarak incelenmiþtir. Bu veriler ýþýðýnda caddenin sahip olduðu mimari deðerleri, potansiyelleri ve sorunlarý tespit edilerek koruma sorunlarýna fayda saðlayacak tasarým önerileri geliþtirilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Vefa Semti, Saraçhane Bölgesi, Cemal Yener Tosyalý Caddesi, Tarihi Çevre Koruma
|