Keywords:

Bu araştırmanın konusu, sosyal eşitsizliğin mekânsal bir yansıması olan lüks, prestijli ve güvenlikli konut bölgelerinin Kayseri’deki özgün örneklerinden biri olan Çay Bağları’nın mekânsal dönüşümü ile bu dönüşümün sosyo-ekonomik, politik ve mekânsal boyutlarıdır. Konu, konut kavramının gelişimini, değişimini ve dönüşümünü 1980 sonrasında ortaya çıkan neoliberal politikalara koşut bir biçimde ele alınarak değerlendirilecektir. Son dönemde özellikle, konuta dair yapılan tartışmalarda ekonomik-politik boyutun önemli olduğu ortaya konulmaktadır. Buna göre, neoliberal politikalarla birlikte konut, sermayenin birikim evrelerine göre biçimlenen bir sorun haline gelmiş, bu da kentsel mekânda sosyal eşitsizlikler ile mekânsal ayrışmaların daha önce olmadığı kadar keskin bir şekilde ortaya çıkarak derinleşmesine neden olmuştur. Kentsel mekânların tüketim ve tüketme arzusu üzerinden tanımlanarak tüketim mekânları haline geldikleri bu süreçte konut da kullanım değeri yerine değişim değeri üzerinden değerlendirilen bir tüketim nesnesi haline dönüşmüştür. Bu bağlamda, alan araştırması için seçilen bölge; Kayseri metropoliten alan sınırı içinde bulunan ve 2000’li yılların başından itibaren imar düzenlemelerine uygun bir biçimde gelişme gösteren bir alan niteliğindedir. Çalışmada karma araştırma yöntemi kullanılarak mevcut mekânsal yapı çeşitli boyutları ile tespit ve analiz edilecek; konutun ve kullanıcılarının niteliği ile ilişkili değerlendirmelerde bulunulacaktır. Bu doğrultuda Çay Bağları bölgesi, konut ve yaşam çevresindeki değişiminin niteliği ile bu değişimin belirleyicileri olan sosyo-ekonomik, sosyo-politik ve mekânsal boyutlar üzerinden araştırılacaktır. Sonuç olarak bu araştırma, Kayseri gibi hızla modernleşen ama aynı zamanda geleneksel niteliklerini de yaşatmaya devam eden bir kentin özgün kentleşme sürecine ışık tutma potansiyeli taşımaktadır. Çay Bağları bölgesi oldukça dinamik bir mekânsal yapıya, özgün bir sosyal dokuya sahiptir. Bu sosyal doku, Çay Bağları’nın mekânsal dinamizmini üreten temel bir faktör ve Kayseri’nin ayrılmaz bir parçasıdır. Bölgenin mekânsal yapısının, sosyal, ekonomik ve politik açıdan kentin bütünüyle ayrışan ve benzeşen nitelikleriyle ortaya konulması bu açıdan oldukça önemlidir. Araştırma, Çay Bağları bölgesindeki mekânsal yapı gelişim süreçlerini, bu süreçlerin planlama yoluyla nasıl değiştiğini ve dönüştüğünü sosyal, ekonomik ve politik boyutlarıyla bütünsel bir şekilde ortaya koyma hedefi gütmektedir. Bu hedefe ulaşmak üzere araştırma disiplinlerarası bir bakış açısı kullanılarak tasarlanmıştır. Araştırma aynı zamanda prestijli bir lüks konut alanı olarak Çay Bağları üzerinden kentte var olan sosyoekonomik eşitsizliklerin konut üretimi ve yerleşim alanlarına yansımalarını, sosyo-ekonomik ve politik boyutlar üzerinden ortaya koyma çabasını da içermektedir. Bu çaba doğrultusunda araştırma, nitel ve nicel araştırma yaklaşımlarını bir arada kullanan karma araştırma yöntemi ve mekânsal analizler kullanılarak gerçekleştirilecektir. Böylece sosyal eşitsizliğin mekânsal bir yansıması olarak lüks ve prestijli konut bölgelerinin özgün örneklerinden birini oluşturan Çay Bağları’nın sosyoekonomik, sosyo-mekânsal ve politik yapısını derinlikli ve bütünsel bir şekilde ortaya koyma imkânı da elde edilmiş olacaktır. ORCID NO:0000-0002-4464-6204, 0000-0001-9869-4159, 0000-0002-6879-878X, 0000-0003-3967-0960, 0000-0002-1735-7132, 0000-0003-4996-257X

Anahtar Kelimeler: Neoliberal Politikalar, Konut, Sosyal Doku, Çay Bağları, Kayseri