Bu çalýþmanýn amacý Kelkit Vadisi yerel kuru fasulye popülasyonlarýnýn morfolojik deðiþkenliklerin belirlenmesi ve biyoçeþitliliðinin ortaya konulmasýný kapsamaktadýr. Bilinen 6000 yýllýk tarihi geliþim süreci içinde üstünde yaþayanlara ait tarihi mekânlarý, yaþayanlarýn kültür varlýklarýný ve doðanýn kendine sunduðu eþsiz zenginlikleriyle Kelkit Çayýnýn oluþturduðu Kelkit Vadisi, ülkemizin kirlenmemiþ ve doðal yapýsý ciddi tahribatlar yaþamamýþ nadir bölgelerinin baþýnda gelmektedir. Özellikle Kelkit Vadisi’nde yetiþtirilen yerel kuru fasulye popülasyonlarý yurdumuzun her köþesinde ilgi görmüþ ve lezzetliliði ile Türk mutfaklarýnda yerini almýþtýr. Kelkit Vadisi sýnýrlarý içinde 5 il, 15 ilçe ile bu ilçelere baðlý 122 köy/belde gezilerek 225 adet yerel kuru fasulye popülasyonu toplanmýþ olup toplanan yerel kuru fasulye popülasyonlarýnýn tohum þekil ve renkleri dikkate alýnarak gruplandýrýlmalarý sonucunda 367 adet yerel kuru fasulye materyali oluþturulmuþtur. Yerel kuru fasulye materyallerinin tohum rengi ile tohum þekilleri bile Kelkit Vadisi’nin çeþitlilik açýsýndan ne kadar zengin olduðunu ortaya koymuþtur. Kelkit Vadisi kapsamýnda toplanan bilgilerden kuru fasulyenin hemen her iþletmede yetiþtiriciliðinin yapýldýðý ticari standart çeþit giriþinin olmadýðý ve yetiþtiriciliði yapýlan yerel kuru fasulye materyallerinin büyük kýsmýnýn yerel olduðu belirlenmiþtir. Özellikle Gümüþhane ilinin Kelkit ilçesi ile Sivas ilinin Suþehri ilçelerinde yetiþtiriciliði yapýlan yerel kuru fasulye materyallerinin kendi iç pazarlarý yanýnda dýþ pazarlarda da satýþýnýn yapýldýðý ve ülkemizin büyük þehirlerinde yer alan lokantalara gönderilerek deðerlendirildiði görülmüþtür.
Anahtar Kelimeler: Kelkit Vadisi, Kuru Fasulye, Popülasyon, Biyoçeþitlilik, Verim
|
