Kemik dokusu, kýsmi hasar bölgesinde destek materyal kullanmadan rejenere olabilme kabiliyetine sahiptir ancak hasarlý bölge büyük ve kritik boyutta olduðunda normal fizyolojik süreçlerle rejenerasyonun desteklenmesi için bölgedeki dokularýn ihtiyacýna uygun bir niþ saðlanmasý gerekmektedir. Bu ihtiyaca yönelik, kemik hasarlarýndaki rejenerasyon sürecini baþlatan, hýzlandýran ve hasta yaþam kalitesini arttýran, hasarlý dokularýn mimik edildiði “doku iskeleleri” adý verilen biyomalzemeler, biyomühendisler ve doku mühendisleri tarafýndan özel olarak tasarlanmaktadýr. Kemik doku iskelelerinin amacý kemik hücreleri ile hücrelerin büyüme ve farklýlaþma faktörlerini içeren biyolojik molekülleri bir arada saðlayabileceði hücrelerin rejenerasyon sürecindeki doðal niþini taklit edebilen üç boyutlu biyomalzemelerdir. Biyomimik bir çevre saðlayan bu yapýlara somatik veya kök hücreler de eklenebilmekte, böylelikle kemik dokusu oluþumu baþlatýlabilmektedir. Ayný zamanda biyoaktif camlar, hidrojeller gibi biyolojik aktif organik/inorganik moleküller de doku iskelelerine eklenerek, kök hücrelerin de farklýlaþmasýný uyarabilmektedir.
Kemik dokusunun doðal ortamýna mükemmel bir þekilde uyan ve klinik kullaným ve maliyet açýsýndan uygun bir kemik doku iskeleleri üretmek için çeþitli üretim ve malzeme stratejileri geliþtirilmiþtir. Kemik doku iskeleleri için bu biyomalzemelerin ve iskele üretim teknikleri çeþitliliði kemik yenilenmesinde daha ulaþýlabilir ilerleme saðlayacaktýr. Bir kemik doku iskelenin baþlýca yapýsal gereksinimleri; yüksek gözeneklilik, yüksek mekanik özellikler, yüzey topografyasý ve yapýya özgü özelleþtirilmiþ bir þekle sahip olmasýdýr. Tüm bu özellikleri karþýlamak için farklý üretim yöntemleri geliþtirilmektedir. Doku iskeleleri çözücü döküm/partikül uzaklaþtýrma, gaz köpürtme, ýsýl etkiyle faz ayrýmý (TIPS), emülsiyon dondurarak kurutma, elektrospinning, mikroküre sinterleme, katý serbest form (SFF) ve 3D biyobaskýlama gibi çeþitli üretim teknikleriyle kemik dokusu onarýmýnda kullanmak üzere doku iskelesi üretimleri gerçekleþtirilmektedir. Tüm bu yöntemlerin amacý kemik dokusunun orijinal yapýsýna rejenere olabilmesi için gereken ideal nihai bütün özellikleri kendi bünyesinde saðlamasýdýr.
Anahtar Kelimeler: Kemik Doku Mühendisliði, Kemik doku iskelesi, Biyomalzeme
|
