Kompozit döþemeler, çelik yapýlarda trapez sac üzerine donatýlý beton dökülmesiyle oluþturulan sistemlerdir ve desteksiz 3-4 m açýklýðý geçme imkaný tanýrlar. Adý geçen döþemeler, döþeme sacý, beton, hasýr donatý, çiviler ve uygulama esnasýnda kullanýlan geçici desteklerden oluþurlar. 1960’lardan günümüze tasarýmlarýndaki geliþmelere bakarsak, akma dayanýmý 220N/mm2 yerine 350N/mm2 olan çelik kullanýlmaya baþlanmýþtýr. Ayrýca önceden 6-7,5m açýklýk geçilirken, günümüzde 9-12m geçilmektedir. Geliþen teknolojiyle yaygýnlaþan hafif betonla %25 aðýrlýk tasarrufu saðlanýrken daha ince döþemeler üretilmiþtir. Ayrýca tasarým yapýlýrken, dayaným bazlý tasarýmdan açýklýk ve derinlik parametreleri ile; kullanýlabilirlik bazlý tasarýmdan da sehim dikkate alýnmaktadýr. Uygulamada kullanýlan geçici desteklerin konumlandýrýlmasý, imalat hatta dayaným kazanma sürecinin önemli parçasý olmasýna raðmen yeterli mühendislik çalýþmalarýnýn olmamasýndan dolayý, tecrübelere dayanýlarak yapýlmaktadýr. Çalýþmamýzda öncelikle sacýn etkin atalet momenti bulunup, bu deðer ýslak ve kompozit faz için dayaným parametresi olarak kullanýldý. Islak faz durumunda döþeme üzerine gelecek yükler; trapez sac ve beton zati aðýrlýðý, betonun yýðýlma aðýrlýðý ve döküm iþletme yükü düzgün yayýlý yük olarak etkitildi. Elde edilen gerilme deðeri, çeliðin akma dayanýmýn %65’inden küçük olmasýyla, sehimin de L/300’ü aþmamasýyla kontrol edildi. Kompozit faz durumunda elemana ölü ve hareketli yüklerle, desteklerin tepki kuvvetleri zýt yönlü olacak þekilde etkitildi. Kesme ve moment diyagramlarý çizilerek kesme açýklýðý bulundu ve döþemenin yapýþma kaymasý göçmesi kontrolü yapýldý. Göçme yaþanmýyorsa desteklerin güvenle sökülmesi; göçme durumunda ise tali kiriþ þeklinde düþünülüp, yeni açýklýða göre ayný iþlemlerin ve göçme kontrollerinin tekrarlanmasý uygun görüldü. Dayanýmýn %75’ine kadar sökülmeyen ayaklarýn, döþeme kalýnlýðý ve açýklýk parametreleri düþünülerek, doðru þekilde konumlandýrýlmasýna yönelik bir çalýþma yapýldý.
Anahtar Kelimeler: Kompozit Döþemeler, Geçici Destekler, Çelik Yapýlar
|