Motor ve rotor gibi tahrik mekanizmalarýnýn millerinden dönme hareketini göbeklere iletme hususunda birçok yöntem kullanýlmaktadýr. Bunlar arasýnda popülerliði artan bir yöntem ise konik kilit sistemleridir. Günümüzde kullanýmý giderek yaygýnlaþan ve kama, sýký geçme, burç gibi geleneksel yöntemler yerine kullanýlan bir mil-göbek baðlantý elemaný olan konik kilit sistemi bir çeþit makine elemaný olup, tork ve eksenel kuvvet aktarma görevi görmektedir. Birden fazla öðeden oluþan kompakt bir yapýya sahip olmasýndan dolayý konik kilit sistemi olarak adlandýrýlmaktadýr. Konik kilit sistemleri birçok farklý tasarýmda bulunabilmelerinin yanýsýra tüm çeþitlerinin çalýþma mantýðý aynýdýr. Genelde dýþa doðru ve içe doðru konik iki çemberin konik yüzeylerinin birbiri üzerine çekilmesi ile oluþan radyal kuvvet vasýsataaý ile iþlevlerini yerine getirirler. Montaj ve demontajýnýn basit olmasý ve aþýrý yüke maruz kalmasý durumunda kendini boþa býrakarak emniyet görevi üstlenmesi en önemli avantajlarýdýr. Bu sayede çalýþan sistemde meydana gelebilecek zararý en aza indirmektedir. Bu çalýþmada, kullaným oraný artmasýna raðmen ana çalýþma mantýðý pek bilinmeyen, birçok farklý tasarýma sahip modeldeki bu makine elemanlarýnýn aktarabileceði tork ve eksenel kuvvetin yaný sýra mil ve göbeðe uyguladýðý basýnca etki eden parametrelerin tespiti yapýlmýþtýr. Bu çalýþmanýn sonucunda cývata sýkma torku (Ma) baþta olmak üzere koniklik açýsý (α) ve konik kilit üzerinde kullanýlan cývata sayýsýnýn bu baþarým deðerlerine doðrudan etki ettiðinin tespiti yapýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Konik kilit, Sýký geçme, Kama, Tork, Makine elemaný.
|
