Ýnsanlar geçmiþten günümüze kadar inþa ettikleri yapýlarýn üzerini örtmek için kubbe inþa etmiþlerdir. Kubbe, mühendislik yapýlarýndaki geniþ mekânlarý kapatmak amacýyla yapýlan ve bir eðrinin simetri ekseni etrafýnda döndürülmesiyle oluþan eðrisel örtü sistemidir. Kubbe mimarisi tarih boyunca geliþim ve deðiþim göstererek insanlarýn ihtiyaçlarýný karþýlamýþtýr. Ýnþa edildiði dönemin özelliklerini yansýtan kubbeli yapýlar, zaman içerisindeki geliþmeler ile birlikte mimarlýk ve mühendislik açýsýndan en üst seviyeye ulaþtýðý görülmüþtür. Sonuç olarak insanlar ihtiyaçlarýný karþýlamak amacýyla, daha geniþ açýklýklarý geçen daha yüksek kubbeler inþa ederek kubbe mimarisini boyutsal ve statik açýdan geliþtirmiþlerdir.
Kubbeler çeþitli nedenlerden dolayý hasar görmektedir hatta yýkýlmaktadýr. Bu hasarlar yapýsal, çevresel ve insan etkileri gibi sebeplerden kaynaklanmaktadýr. Bu tür hasara uðrayan yapýlarýn ayakta kalabilmesi için onarým / güçlendirme uygulamalarý yapýlmaktadýr. Onarým ve güçlendirme uygulamalarýnda yapýnýn orijinalliðini bozmadan aslýna uygun malzeme kullanýlmasý ve yeterli mühendislik bilgi ile yapýlmasý gerekmektedir. Çalýþma kapsamýnda, kubbede meydana gelen hasarýn nedenlerinden, kubbelerde en yaygýn olarak görülen hasar türlerinde bahsedilmiþtir. Ayrýca kubbelerde meydana gelen hasarlarýn onarým ve güçlendirilmesi için yapýlan güçlendirme çalýþmalarý incelenmiþtir. Onarým ve güçlendirme çalýþmalarý olarak horasan harcý, tamir harcý, dikiþ (kenet) uygulamasý, çekme çemberi uygulamasý ve lif takviyeli polimer (FRP) uygulamalarý incelenerek kubbelerde hangi þartlarda nasýl kullanýldýklarýndan bahsedilmiþtir. Bu çalýþma ile kubbede meydana gelen hasar türlerine göre yapýlacak en uygun onarým ve güçlendirme çalýþmalarý anlatýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Kubbe, Kubbe Hasarlarý, Onarým Ve Güçlendirme Yöntemleri
|
