Bu çalýþmada 0.75-1.5 mm boyutlarý arasýnda öðütülmüþ Yataðan linyiti ve 0.55 mm boyuta öðütülmüþ þeftali çekirdeði kabuðu orijinal temelde ayrý ayrý ve aðýrlýkça 1:1 oranlarýnda alýnarak 5 farklý sýcaklýkta (400, 500, 600, 700 ve 800oC) azot atmosferinde karbonize edilmiþtir. Deneyler 3 bölge ýsýtmalý silindirik fýrýnda çelik reaktör içerisinde gerçekleþtirilmiþtir. Karbonizasyon 10oC/dak. ýsýtma hýzýnda, 100 ml/dak. azot akýþ hýzýnda maksimum sýcaklýkta 1 saat tutularak gerçekleþtirilmiþtir. Reaktör çýkýþýna soðutucu takýlarak kondense sývý alýnmýþtýr. Katý (çar), sývý ve gaz verimi hesaplanmýþtýr. Fýrýn sýcaklýðý oda sýcaklýðýna ulaþtýktan sonra numune alýnarak gerekli analizler için saklanmýþtýr. Yoðuþmayan gazlar atmosfere býrakýlmýþtýr. Elde edilen katý ürünün ýsýl deðer, kýsa ve elementel analizleri, BET, FTIR ve XRD analizleri ile karakterizasyonu yapýlmýþtýr.
Ham örneklerin üst ýsýl deðerleri Yataðan linyiti ve þeftali çekirdeði kabuðu için sýrasýyla 3633 cal/g ve 4766 cal/g olarak belirlenmiþtir. Karbonizasyon iþlemi sonucu sýcaklýk artýþý ile orijinal temelde katý çar ve sývý verimi azalýrken gaz verimi artmaktadýr. Bu beklenen bir sonuç olup sýcaklýk artýþý ile makromoleküler yapýda ýsýl bozunma sonucu gaz fazýna geçiþ söz konusu olmaktadýr. Katý çar verimi %46,10-34,82, sývý verimi %52,30-23,87 ve gaz verimi %1,60-41,31 aralýklarýnda deðiþmektedir. 400oC sýcaklýkta gaz veriminin düþük kalmasý linyitin makromoleküler yapýsýnýn söz konusu sýcaklýkta bozunmamasý ve þeftali çekirdeði kabuðunun kýsmen bozunmasý ile açýklanabilir. Nitekim 800oC sýcaklýkta linyit ve þeftali için ayrý ayrý karbonizasyon iþleminde gaz verimleri sýrasýyla %52,76 ve %67,96 olarak elde edilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Asit Aktivasyonu, Kil, Yüzey Alaný
|
