Küresel enerji kullanýmýn yaklaþýk %36’sýna ve enerji ile ilgili CO2 emisyonlarýnýn %39’una etki eden yapý sektörü, büyük miktarda sera gazý üreten baþlýca endüstrilerden biridir. Bu nedenle, yapý sektörü karbon emisyonlarýnýn azaltýlmasý ve küresel iklim deðiþikliðinin hafifletilmesi için önemli bir potansiyel barýndýrmaktadýr. Günümüzde yapý sektöründen kaynaklý çevresel etkileri azaltmak için iki ana yaklaþým benimsenmektedir. Birinci yaklaþým yapý malzemelerinin bilinçli seçilmesi, ikinci yaklaþým ise yapýlarýn hizmet ömrü boyunca kullaným enerjisinin optimize edilmesidir. Yapýlan araþtýrmalarda kullaným enerjisi kaynaklý karbon salýnýmý %45-%80 arasýnda deðiþmektedir. Geriye kalan %55-%20 arasýnda deðiþen karbon salýnýmý ise yapýlarýn üretilebilmesi için kullanýlan malzemelerin elde edilmesinde ortaya çýkmaktadýr. Dolayýsýyla, yapý üretim ve kullanýmýndan kaynaklanan sera gazý (GHG) salýnýmý, yapý malzemesi seçiminden önemli ölçüde etkilenmektedir. Çeþitli teknikler ile inþa edilen ahþap yapýlar, birçok ülkede çelik, betonarme ve kagir biçimde üretilen yapýlardan daha uzun bir geçmiþe sahiptir. Günümüzde Çapraz Lamine Ahþap (CLT-cross laminated timber) gibi masif kereste ürünlerindeki teknolojik geliþmelere paralel ahþap malzemelerin kullanýmý yapýlarda yaygýnlaþmýþtýr. Ahþap binalar, diðer yapým sistemlerine göre daha düþük karbonlu (daha az fosil yakýt yoðun) olarak kabul edilmektedir. Yapýlarýn çevresel etkilerinin tahmini için Yaþam Döngüsü Deðerlendirmesi (LCA-life cycle assessment) metodolojisini kullanan hesaplama araçlarý bulunmaktadýr. Bu hesaplama araçlarý ile yapýnýn tüm dönemlerinde salýnan sera gazý (GHG) deðeri tahmin edilebilmektedir. Bu bildiride, Yaþam Döngüsü Deðerlendirmesi (LCA) kavramý üzerinden bir araþtýrma yapýlarak, orta ve yüksek katlý yapýlarda kullanýlan ve diðer yapý malzemelerine göre daha az sera gazý salýnýmý ortaya çýkaran CLT malzemenin iki farklý LCA yazýlýmýndaki (Tally ve Athena IE) sonuçlarý irdelenmiþtir. Yazýlýmlarda kullanýlan hesaplama yöntemleri, ön kabul ilkeleri gibi deðiþen etkenlerinin sonuçlar üzerindeki etkisi karþýlaþtýrmalý olarak ele alýnmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Karbon Salýnýmý, Enerji Korunumu, Sera Gazý Etkisi, CLT (cross laminated timber), Yaþam Döngüsü Deðerlendirmesi (LCA), LCA Hesaplama Araçlarý
|