Nordic Gold diye adlandýrýlan bu alaþým bir çok ülkenin para pullarýnda kullanýlmaktadýr. %89 Bakýr, %5 Zn, % 5 Al % 1 Sn dan oluþmaktadýr. Döküm iþlemi için 2 fýrýn kulanýlmýþtýr. Üst ocakta kimyasal kompozisyon belirlendikten sonra alt ocaða sývý metal aktarýlmýþtýr. Alt ocaktan 1200 C0 ‘de yarý kontinü döküm sistemi ile 4 metre uzunlukta slab halinde 200*660 mm boyutlarýnda döküm iþlemi gerçekleþtirilmiþtir. Slablar 5 saat 1100 C0 ‘de bekletildikten sonra sýcak haddeleme yöntemi ile 200 mm’den 18 mm kalýnlýða indirgenmiþtir. Frezeleme iþleminin ardýndan yüzey kalitesi soðuk haddeye uygun hale getirilmiþ ve 15 mm kalýnlýða ulaþýlmýþtýr. Þeritlere soðuk haddeleme iþlemine müteakip yeniden kristalizasyon ýsýl iþlemi uygulanarak ilk olarak 7mm kalýnlýða daha sonra 2.20 mm kalýnlýða haddelenmiþtir. %25 redüksiyon ile 1.66 mm nihai kalýnlýða soðuk haddeleme yapýlmýþtýr. 200 tonluk pres ile pul halinde numuneler elde edilmiþtir. 5 farklý dökümden gelen þeritlerin her birinden 100 numune alýnmýþtýr. Bu numunelerin 10 tanesi referans numuneleri olarak belirlenmiþtir. Arta kalan 90 numune 600-650-750 C ve 60-90-120 dk kombinasyonlarý ile 9 farklý þekilde proses edilmiþtir. Tüm numunelerin kimyevi içeriði atomik adsorbsiyon cihazý ile tayin edilmiþ olup, sertlik deðerleri Vickers sertlik yöntemi kullanýlarak tespit edilmiþtir. Ayrýca tüm numunelerin elektriksel iletkenlik deðerleri de %IACS biriminden ölçülmüþtür. Yapýlan deneysel çalýþmalar sonrasýnda ýsýl iþlem sýcaklýðýnýn artmasý ve sürenin artmasý tane büyümesine sebep olmaktadýr. Bu durumun sonucu olarak sertlik sonuçlarýnda düþüþ, elektriksel iletkenlikte ise artýþ olduðu gözlemlenmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Nordic Gold, Elektriksel Ýletkenlik, Mekanik Özellikler, Isýl Ýþlem, Tavlama
|
