Yapýlarda döþemelerin öncelikli görevi düþey yükleri karþýlamaktýr. Ayrýca her bir kattaki kolon ve perdeleri olaðan bir yatay yer deðiþtirmeye karþý birbirine baðlar. Bu göreviyle, binalarýn deprem ya da rüzgar gibi yatay yüklere maruz kalmasý durumunda, bu kuvvetlerin düþey elemanlar arasýnda yayýlmasýný saðlayan diyafram davranýþýna olanak saðlar. Diyafram etkisi, bir döþemeyi teþkil eden bir veya daha fazla elemanýn bir makas veya derin kiriþ gibi çalýþarak kendisine etkiyen yatay yükleri yayarak düþey elemanlara aktarmasýdýr. Oluþan diyafram, binalarýn deprem performansýnda büyük önem taþýmaktadýr. Genellikle yerinde dökme betonarme döþemeler, iyi tasarlandýklarý sürece, rahatlýkla rijitlik ve dayaným gerekliliklerini karþýlayabilirler. Bu sebeple, yatay yükler altýnda tasarlanmýþ bir yapýda çoðu zaman döþemelerin davranýþý üzerine hesap yapmaya ihtiyaç duyulmaz. Öte yandan, ön üretimli yapýlarýn tasarýmý yapýlýrken, bu þekilde bir diyafram davranýþý, ön üretimli döþeme elemanlarý arasýndaki kesme transferi mekanizmasýna ve diðer yapýsal elemanlar ile döþeme arasýndaki baðlantýlar ile iliþkili olduðu için doðrudan kabul görmez. Prekast sistemlerde diyafram davranýþý bað kuvvetlerine uygun baðlantýlar yapýlarak saðlanabilir. Diyafram bað kuvvetlerinin belirlenmesinde literatürde farklý davranýþ teorileri vardýr. Bu davranýþ teorilerinden en yaygýn olarak kullanýlaný derin kiriþ teoremidir. Fakat derin kiriþ teoremi bazý kabullere dayandýðýndan çok fazla konservatif kalabilmektedir. Bu nedenle diyafram kuvvetlerinin sonlu elemanlar yöntemiyle belirlenmesi daha gerçekçi sonuçlar ortaya koyabilir. Bu baðlamda ayný kat planýndaki bað kuvvetleri iki farklý yöntemle belirlenerek derin kiriþ teoremi ve sonlu elemanlar yöntemi arasýndaki farklarýn açýklanmasý amaçlanmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Prekast Yapýlar, Diyafram Davranýþý, Sonlu Elemanlar Yöntemi, Derin Kiriþ Teoremi, Döþeme Davranýþý
|
