Yenilenebilir enerji kaynaklarýndan elektrik enerjisi elde etmek için kurulan tesislerin sayýsý ve bu tesislerin kurulu güçleri her geçen yýl artmaktadýr. Rüzgar enerjisi santralleri, hidroelektrik santrallerinden sonra dünyada en yaygýn kullanýlan yenilenebilir enerji kaynaklarýdýr. Rüzgar santralleri rüzgar potansiyelinin yüksek olduðu daðlýk bölgeler, kýyýlar, deniz gibi daðýtýk bir yerleþime sahiptirler. Bu nedenle iletim sistemine baðlanmak için hem santral içerisinde hem de santralden sonra önemli miktarda yeraltý kablosu kullanýlmaktadýr. Havai hat yerine daha çok yeraltý kablosunun tercih edilmesinde çevresel etmenler, birbirini kesmeden ilerleyebilecek havai hat güzergahlarýnýn belirlenmesinin kolay olmayýþý etkili olmaktadýr. Yeraltý kablolarýnýn kapasitesi havai hatlardan daha yüksek olmasý nedeniyle hatlarýn az yüklü olmalarý durumunda kapasitif reaktif güç ortaya çýkarmaktadýrlar. Havai hatlar kullanýlsa dahi deðiþken üretim nedeniyle bu hatlar kapasitif yüklenebilmektedir. Bu reaktif gücün kompanzasyonun da ucuz, etkili ve kompakt yöntem þönt reaktör kullanýmýdýr. Son yýllarda Avrupa'da kurulan rüzgar enerji santrallerinde kuru tip þönt reaktör kullanýmýnýn arttýðý görülmektedir. Yenilenebilir enerji kaynaklarý üretim kapasitesi, enerji sistemlerinde artan bir ivme göstermesine raðmen geleneksel enerji üretimi ile karþýlaþtýrýldýðýnda öngörülemeyen ve deðiþken bir enerji üretimine sahiptir.B u nedenle yenilenebilir enerji kaynaklarý üretim kapasitesindeki artýþýn baþarýsý enerjinin iletimi ve daðýtýmýndaki sistem kayýplarýnýn en aza indirilmesi ile desteklenebilir. Þönt reaktörler bu anlamda yüksek voltaj güç iletim hatlarýnda reaktif gücün dengelendiði oldukça kompakt ve düþük maliyetli bir çözümdür. Bu çalýþma, 33 kV, hava aralýklý, dökme reçineli kuru tip þönt reaktör tasarým, imalat ve test aþamalarýný detaylý olarak sunmaktadýr. Tasarýmdan devreye almaya kadar olan süreç þu adýmlarý takip eder; (i) elektrik/termal/mekanik parçalarýn tasarýmý, (ii) sargý/manyetik çekirdek, diðer mekanik parçalarýn imalatý, aktif parçanýn montajý ve prototipin uygulanmasý, (iii) transformatörün rutin, tip ve özel olarak doðrulanmasý.
Anahtar Kelimeler: Kuru Tip, Þönt Reaktör, Hava Aralýklý
|
