Rüzgar Türbin kuleleri, kulenin yüksekliði, aðýrlýðý, aerodinamik yapýsý ve rüzgar þiddetine baðlý olarak belirli frekanslar ile salýným yaparak çalýþmaktadýr. Bu salýným hareketi, yorulmaya sebep olarak kule ömrünün belirlenmesinde baþlýca rol almaktadýr. Kule ömrünü ve dinamiðini geliþtirmek için yorulmaya sebep olan faktörleri tespit edip geliþtirerek yorulma dayanýmýnýn artýrýlmasý için çalýþmalar yapýlmaktadýr. Bu çalýþmalarýn temelini, ana malzemenin mukavemeti, kaynak birleþimi ve yüklerin tipi belirlemektedir. Ana malzemenin mukavemeti ve yüklerin tiplerini, iyi bir dizayn ile geliþtirerek yorulma ömrü uzatýlabilir, buna ek olarak kaynak dikiþinin geometrisini geliþtirerek de yorulma performansý artýrýlabilmektedir. Kaynak dikiþinin geliþtirilmesi için uygulanan yöntemlerden baþlýcalarý: kaynak geçiþ bölgesinin taþlanmasý, tig dressing ve plazma dressing ile kaynak bölgesinin eritilmesi, kalýntý gerilimini ortadan kaldýrmak için çekiçleme ve termal yöntemleridir. Bu makalede kaynaklý dikiþlerinin yorulma davranýþýný geliþtiren en etkili yöntemlerden biri olan tig dressing yöntemi incelenmiþ olup, oluþturduðu ýsý girdisi ile o bölgede oluþan sertlik deðerleri iliþkisi incelenmiþtir. Normal köþe kaynaðýnda sertlik deðerleri 380 Vickers (HV10) deðeri altýnda iken, farklý parametreler ile tig dressing iþlemi uygulandýðýnda, bölgelere göre sertlik daðýlýmý ve sertlik deðerlerinin belirlenen üst sýnýrýn altýnda olmasý için uygulanan parametreler belirtilmiþtir. Uygulama aþamasýnda beþ farklý ýsý girdisinde tig dressing iþlemi yapýlmýþ olup, kaynak ve ýsýdan etkilenmiþ bölgelerinden on iki adet sertlik testi yapýlmýþtýr. Uygulama sonuçlarýna göre minimum 150 °C ön ýsýtma yaparak ve minimum 1 kj/mm ýsý girdisi saðlandýðý takdirde sertlik deðerlerinin uygun olduðu tespit edilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Rüzgar Türbin Kuleleri, Tig Dressing, Sertlik
|
