Safranbolu, Batýkaradeniz Bölgesinin bir ili olan Karabük’ün en büyük ilçesi olarak geleneksel konut mimarisi ile ön plana çýkmaktadýr. Geleneksel Safranbolu Evi, Geleneksel Türk Evi özelliklerini taþýmasýyla mimari literatürdeki önemli konulardan biridir. Safranbolu; yapý ve yerleþme özelliklerine göre Çarþý, Kýranköy ve Baðlar bölümü olarak üçe ayrýlýrken geleneksel konut dokusu yoðunluðu Baðlar ve Çarþý bölümünde belirginleþmektedir. Bu çalýþmada Safranbolu Baðlar, Baðlarbaþý mevkiinden seçilen 10 bað evi plan tipleri, yapý malzemeleri, konut birimlerinin eski iþleyiþleri ve günümüz iþleyiþ þekilleri konu alýnmaktadýr. Plan tipolojilerinin incelenmesiyle cephe analizi yapýldýðýnda açýklýklarýn kuzey cephelerde saðýrlaþtýðý ve güney cephelerde sýklaþtýðý genellemesi yapýlmaktadýr. Bölgedeki evlerden seçilenler arasýnda sokakla kurulan iliþkinin, plan tiplerinin ve cephelerinin analiz edildiði bir katalog çalýþmasý yapýlmaktadýr. Çalýþmaya katký saðlamasý amacýyla seçilen sokaktaki ev sakinlerinin, evlerin eski kullanýmlarýyla ilgili görüþleri alýnarak anlatýmlarý dikkate alýnmaktadýr. Bölgedeki Bað Evi konut tiplerinin çevreyle olan iliþkisindeki durumunda sokak unsurunun önem tesir ettiði, giriþlerin sokak cephesinden olmasýndan anlaþýlmaktadýr. Konutlarýn içindeki mekanlarýn iþleyiþ þeklinin günümüz hayatýndaki yeri saptanmakta olup ortak özellikleri ortaya çýkmakta ve günümüze adapte olma þekillerindeki durumlar tespit edilmektetir. Bu çalýþmanýn sonucunda; Geleneksel Türk Evi’nin ve Geleneksel Safranbolu Evi’nin plan tipi özellikleri plan tiplojilerinin de ortak paydada buluþmasýný saðlasa da Bað Evlerinin özgün yapýlar olup birbirinden farklýlaþtýklarýný, her birinin ihtiyaca ve kullanýcýya göre oluþtuðu tespit edilmektedir.
Anahtar Kelimeler: Bað Evleri, Konutlaþma, Kent Dokusu
|