Volkanik kökenli ve ortaç bileþimli olan andezitik kayaçlar, saðlam olmalarýndan ve farklý desen-renk bileþimlerinden dolayý Türkiye’de kaplama taþý ve bazý özellikleri ile agrega olarak kullanýlmaktadýrlar. Türkiye’de andezitik volkanik kayaçlar ve kimyasal isimlendirme olarak türevleri Ankara, Afyon, Denizli, Uþak ve Erzurum illerinde yaygýn olarak bulunmaktadýrlar. Çalýþma konusunu oluþturan Özalp-Saray (Van) bölgesindeki andezitik kayaçlar hem renk hem de rezerv bakýmýndan doðal yapý taþý veya agrega olarak kullanýlabilecek potansiyele sahiptirler. Çalýþma alanýndan bulunan litolojik birimler, ofiyolitler, kireçtaþý-mermer üyeleri ile bazalt ve andezitik volkanik kayaçlardýr. Andezitik kayaçlar çalýþma alanýnda lav akýntýsýndan ziyade, viskozitesi yüksek lav domlarý þeklinde geliþmiþtir. Andezit kayaçlar, bölgedeki Kretase yaþlý ofiyolitik birimler ile Paeozoyik yaþlý kireçtaþý-mermer birimlerini uyumsuz olarak örtmüþlerdir. Plajiyoklaz, biyotit, amfibol kayaçlarýn ana mineral parajenezini oluþturmakta ve kayacýn hamuru volkanik cam ve ayný minerallerin mikrolitlerinden meydana gelmektedir. Yapý taþý olarak kullanýlabilecek andezitler ortalama olarak % 57 SiO2, % 15 Al2O3 ve %6.12 Fe2O3 içeriðine sahiptirler ve TAS ( toplam alkali-silika) diyagramýna göre kimyasal olarak andezit olarak adlandýrýlmýþlardýr. Çalýþýlmýþ olan andezit kayaçlarýn fiziko-mekanik özellikleri TSE ve ISRM standartlarýnda belirtilen deney yöntemlerine göre yapýlmýþ ve özgül aðýrlýklarý 2.60 gr/m3, aðýrlýkça su emme deðerleri % 3.24, görünür gözenekliliði % 7.38, schmidt çekici sertliði 24 ve basýnç dayanýmý 39.84 MPa olarak belirlenmiþtir. Bu veriler andezitik kayaçlarýn yapý taþý olarak kullanýlabilirliklerini kýsýtlamýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Volkanik Kayaç, Andezit, Yapý Taþý
|
