Ýþletmeler rekabet avantajý saðlamak ve pazardaki yerlerini korumak veya artýrabilmek için deðiþen ve artan müþteri taleplerine istenilen fiyatta, miktarda ve zamanda rakiplerinden önce ve daha kýsa sürede cevap vermeye çalýþmaktadýrlar. Doðru tedarikçilerden yapýlan uygun satýnalýmlar müþteri taleplerine cevap vermede önemli rol oynamaktadýr. Mevcut veya yeni tedarikçiler arasýndan çalýþýlacak tedarikçilerin belirlenmesi ise bu aþamada karþýmýza çýkmaktadýr. Çalýþýlacak tedarikçiler arasýndan doðru seçimi yapmak ise birçok seçme kriterinin bulunmasýndan dolayý karmaþýk bir hale gelebilmektedir. Bu yüzden tedarikçi seçimi problemi, çok kriterli karar verme problemleri arasýnda yer almaktadýr.
Tedarikçi seçimi problemleri ele alýnýrken öncelikle deðerlendirmede kullanýlacak, seçme kriterlerinin belirlenmesi gerekmektedir. Literatürde yer alan çalýþmalar incelendiði zaman genel olarak tek bir endüstriyel sektör için kýsýtlý sayýda kriter kullanýldýðý görülmektedir. Uygulamada da satýn alma faaliyetlerin fiyat, kalite ve teslimat gibi belirgin ama birkaç kriter üzerinden yapýldýðý, sistematik ve analitik modellere dayanmadan tedarikçi seçimi yapýldýðý gözlenebilmektedir. Mevcut çalýþmalar ve uygulamadaki durum göz önüne alýnarak bu çalýþmada literatüre ve uzman görüþlerine göre belirlenen kriterler, Türkiye’de faaliyet gösteren firmalara yöneltilen anket çalýþmasý sonucunda elde edilen veriler analiz edilerek en fazla cevap alýnan iki farklý sektör için deðerlendirme kriterleri arasýnda farklýlýk olup olmadýðý istatistiksel olarak analiz edilmiþtir. Yapýlan analiz sonucunda Wilk’s Lambda deðeri 0.878 olarak hesaplanmýþtýr. Anlamlýlýk düzeyinin 0.05’ten büyük çýkmasý H0 hipotezinin reddedilemeyeceðini, yani sektörlerin baðýmlý deðiþkenler üzerinde istatistiksel olarak anlamlý bir etkisi bulunmadýðýný göstermektedir. Yani, incelenen sektörlerde, sektöre göre kriterlerin anlamlý bir þekilde birbirinden farklýlaþmadýðý sonucuna ulaþýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: Tedarik Zinciri Yönetimi, Tedarikçi Seçimi, Tedarikçi Deðerlendirme Kriterleri
|