Dünyada son 50 yýl içerisinde malzemelerin yüzeylerinde modifikasyonlara –ýsýl iþlemler gibi- gidilerek kullaným alanlarýna uygun hale getirilmesi, farklý kimyasallar ile yüzeylerinde tabakalar oluþturarak yüzeylerinin sürtünme katsayýsýnýn azaltýlarak enerji kaybýnýn minimize edilmesi –bor oksit içeren yaðlar- ya da yüzeyde altlýk malzemenin mukavemet gösterebileceðinden daha yüksek sertlik ve dayanýmlara sahip kaplamalar –tungsten karbür kaplama, farklý alaþýmlý özlü tellerin kullanýldýðý ark sprey kaplama prosesleri, farklý nitrasyon prosesleri, borlama gibi- veya korozyon direncini arttýrmak için uygulanan galvaniz, akýmlý veya akýmsýz nikel, sert eloksal ve sert krom kimyasal banyolu kaplamalarýn uygulanmasý “yüzey mühendisliði” dalýnýn ve bunun beraberinde triboloji biliminin de ilerlemesine imkan tanýmýþtýr. Bu çalýþmada odaklanýlan konu ise, “kimyasal olarak yoðunlaþtýrýlmýþ kaplamalar”’dýr. Kaplamanýn kimyasal daldýrma ve ardýndan ýsýtýlýp kürlenmesini içeren bu yöntem dünyada Japonya’da yoðun olarak termokimyasal kaplama olarak adlandýrýlarak -kimyasal çözeltilere (bazý durumlarda çamur) daldýrýlan parçalarýn yüzeyde ýsý ile proseslenerek kaplanmasý- þeklinde çalýþmaktadýrlar. Kaplamanýn gözenek miktarý bir dizi çok tabakalý kaplama –multilayer kaplama- yöntemi ile azaltýlmakta, sertliði arttýrýlmakta, yoðunluðu bu yöntemle “kimyasal olarak” uygulanan kaplama prosesleri ile gözeneklerin doldurulmasý ile arttýrýlmakta ve esasýnda kimyasal temelli kaplamanýn yapýþma direnci mekanik yapýþmasý olan termal sprey kaplama yöntemlerinden çok daha yüksek olmaktadýr. Kromik asit ile hazýrlanmýþ alumina esaslý çamur, kromik asit ve krom fosfat esaslý çözeltiler belirli sayýda ýsýl çevrimler ile önceden kumlanmýþ ve temizlenmiþ altlýk malzemeye ýsý yardýmý ile diffüze olmaktadýr. Bu çalýþmada, AISI 1050 ile 316 L çelikleri çalýþýlarak, yüzey sertliði, pürüzlük gibi mekanik ve tribolojik özelliklerin yaný sýra, metalografik inceleme yapýlmýþ, kaplama kalýnlýðý farklý yöntemlerle tespit edilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Termokimyasal Yöntemle Krom Oksit Esaslý Yüksek Yoðunluklu Kaplama, AISI 1050, 316 L, tribolojik ve mekanik özellikler
|
