Kentsel dönüþüm, son zamanlarda ilgili çevrelerce yoğun olarak tartýþýlan konulardan biri olarak ortaya çýkan bir kavramdýr. Geçmiþi 19. yüzyýlýn Sanayi Devrimi’ne kadar dayanan kentsel dönüþüm, þehirlerin dinamizminin bir sonucu olarak, önemini korumaktadýr. Kentsel dönüþümün yeni ve farklý bir anlayýþla yeniden gözden geçirilmesi, tartýþýlmasý ve değerlendirilmesi gerekmektedir. Türkiye’de planlama ve kentsel dönüþüm sürecinde en temel sorunlardan bir tanesi mülkiyete müdahale gerekliliği ve bunun zorluklarýdýr. Türkiye Cumhuriyeti Anayasasý’nda mülkiyet hakký tanýmýnýn olduğu ve bunun da ancak kamu yararý amacýyla sýnýrlandýrýlabileceği hükmü getirilmiþ olmasý nedeniyle, mülkiyet ve buna müdahale biçimleri kentsel dönüþüm sürecinde yasal düzenlemelerde çözüm aranmasý gereken baþlýklardan bir tanesidir. Bu bildiride, kentsel dönüþüm çalýþmalarýný yönlendiren yasalar ve yönetim ile ilgili mevzuat irdelenmiþtir. Kentsel dönüþüm sürecinde sorunun kaynaklandýğý alanlardan birisi parçalý yasal sistem ve çok baþlý yönetim yapýsýdýr. Bu süreçte öne çýkan ilgili yasalarýn kentsel dönüþüm uygulamalarýna etki eden maddeleri araþtýrýlmýþ ve tanýmlanmýþtýr. Buna göre, kentsel dönüþümü yönlendiren yasal ve yönetsel yapý, T.C. Anayasasýnýn değerlendirilmesi, 3194 Sayýlý Ýmar Kanunu'nun değerlendirilmesi, yönetimle ilgili mevzuatýn değerlendirilmesi, 4721 Sayýlý Türk Medeni Kanunu'nun değerlendirilmesi, 634 Sayýlý Kat Mülkiyeti Kanunu'nun değerlendirilmesi, 775 Sayýlý Gecekondu Kanunu'nun değerlendirilmesi, 2985 Sayýlý Toplu Konut Kanunu'nun değerlendirilmesi, 1164 Sayýlý Arsa Ofisi Kanunu'nun değerlendirilmesi, 2942 Sayýlý Kamulaþtýrma Kanunu'nun değerlendirilmesi ve 863 Sayýlý Kültür ve Tabiat Varlýklarýný Koruma Kanunu'nun değerlendirilmesi yapýlarak Türkiye’den uygulanmýþ iki tane Kentsel Dönüþüm Projesi, mevzuattaki bu yasalara göre deðerlendirilmiþtir ve incelenmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Kentsel dönüşüm, yasal çerçeve, imar kanunu, toprak mülkiyeti, arsa ofisi kanunu
|
