Vernaküler mimarlýk, bir yörenin kendine özgü mimari biçimlenme dili olarak tanýmlanmaktadýr. Bu mimari biçimlenmeyi anlatan; sivil mimari, halk mimarlýðý, yerel mimarlýk, geleneksel mimarlýk, mimarsýz mimarlýk, spontene, indigene, primitif, etnik, folklorik, anonim, bölgesel mimarlýk gibi birçok kavram bulunmaktadýr. Vernaküler mimarinin oluþumunda, bulunduðu bölgenin kültürü ve iklimi önemli bir etkendir. Toplum, birbirinden farklý kimliklere sahip bireylerden meydana gelmektedir. Bireylerin farklý özellikleri ile toplumu oluþturabilmesi, ortak bir kimlik ile mümkündür. Bu kimliðe o toplumun kültürü denmektedir. Kültür; deðerler, gelenekler, inançlar, dil, iklim, coðrafya ve çok daha fazla unsurun bir araya gelmesi ile oluþmaktadýr. Kültürlerin ve ona sahip olan insanlarýn farklýlýklarý içerisinde, özünde deðiþmeyen unsurlardan birisi de inançtýr. Ýnancýn temeli ibadettir. Özünde bir inancýn ibadet gerekleri ve þekli aynýdýr. Farklý kültürlerde, farklý iklimlerde ayný inanca sahip insanlar tarafýndan ibadet yapýlarý inþa edilmektedir. Yapýlan araþtýrma için, iki dine ait dört farklý ikliminde inþa edilmiþ dört ibadet yapýsý seçilmiþtir. Bunlar; tropikal savana iklimine sahip Bangladeþ’de bulunan Bait ur Rouf Cami, sýcak çöl iklimine sahip Nijerya’da bulunan Hikma Din ve Kültür Kompleksi, akdeniz iklimine sahip Portekiz’de bulunan Lagares Kilisesi, okyanus iklimine sahip Norveç’te bulunan Knarvik Kilisesi’dir. Vernaküler mimari anlayýþýna göre bu yapýlarýn tasarýmlarýný etkileyen çevresel faktörler belirlenmiþtir. Seçilen dört dini yapýnýn; bulunduklarý bölgenin iklim verileri ve mimari özellikleri incelenmiþtir. Yapýlan araþtýrma sonucunda, yapýlarýn inþa edildikleri iklime uyumlu olabilmelerini saðlayan tasarým özellikleri tespit edilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Vernaküler Mimari, Ýklim, Dini Yapý,
|
