Enerji ihtiyacýnýn giderek artmasý sonucu enerji santrallerinde enerji verimliliðinin artýrýlmasý ve çevrenin korunmasý için yüksek sýcaklýk ve basýnca dayanýklý malzemelerin kullanýlmasý zorunlu hale gelmektedir. Bunun için enerji santrallerinde daha yüksek sýcaklýk gerektiren kýsýmlarda borularýn yüksek sýcaklýk ve sürünme dayanýmýna sahip SA335 P91 çeliði, daha düþük sýcaklýk istenen kýsýmlarda ise SA312 TP 316L ostenitik paslanmaz çelik kullanýlabilmekte ve böylece daha verimli ucuz hale getirilmektedir. Çeliklerin kimyasal kompozisyonlarý ve mekanik özellikleri birbirinden oldukça farklý olduðundan kaynaklý birleþtirme iþlemlerini zorlaþtýrmaktadýr. Bu problemin çözüm yöntemlerinden birisi P91 tarafý ostenitik paslanmaz çelik ilave metal ile yastýklama(buttering) uygulanarak kaynaklý birleþtirmenin gerçekleþtirilmesidir.
Bu çalýþmada SA 335 P91 çelik boru malzeme ile ayný kalýnlýktaki SA 312 TP 316L östenitik paslanmaz çelik boru yastýklama (Buttering) iþlemi uygulanarak TIG (Tungsten Inert Gas) kaynak yöntemi ile birleþtirilmiþtir. Birleþtirilen malzemeleri mikro yapý ve mekanik özellikleri incelenmiþtir. Mikroyapý incelemeleri optik mikroskop, tarama elektron mikroskobu ile gerçekleþtirilmiþtir. P91 yüzeyi AWS A5.14:2011 ERNiCr-3 Ø2.4 ilave tel kullanýlarak birleþtirildi. Birleþtirilen malzemelerin mikroyapý incelemesi ve çekme dayanýmý, sertlik, eðme ve çentik darbe tokluk gibi mekanik özellikleri belirlendi. Elde edilen çekme dayanýmý ve darbe tokluk deðerlerinin ilgili malzemenin uluslararasý standartlarda kabul edilen deðerler arasýnda olduðu tespit edilmiþtir. Kýrýlma yüzeyleri incelemelerinde sünek bir davranýþ gösterdiði gözlenmiþtir. Böylece yastýklama yönteminin bu tür farklý malzemelerin kaynaðýnda baþarýlý þekilde uygulandýðý gözlemlenmiþtir.
Anahtar Kelimeler: TIG, Yastýklama (Buttering),Mekanik Özellikler, P91, SA312 TP 316L
|
