Silah kulesi (Taret), bir silahýn kontrolünün saðlandýðý (Ateþlenebildiði), yan ve yükseliþ eksenlerde hareket edebilen insanlý veya insansýz platformlardýr. Taret sistemlerinde yükseliþ eksende oluþan yüksek dengesizlik momentlerini ortadan kaldýrmak (Azaltmak) amacýyla dengeleyici mekanizmalar kullanýlmaktadýr. Yaygýn olarak kullanýlan dengeleyici mekanizmalar ise yaylý, pnömatik, yaylý hidrolik ve hidropnömatik dengeleyicilerdir. Uygulama yöntemlerine göre çekme tipi ve itme tipi olarak sýnýflandýrýlmaktadýrlar. Çekme tipi, zincir-kam, zincir ve doðrudan çekme tipi olarak da kendi içinde ayrýlmaktadýr. Ýtme tipi dengeleyiciler ise doðrudan itme tipi dengeleyici olarak sýnýflandýrýlmaktadýr. Ayrýca yaylý dengeleyiciler de kendi içinde, helezon yaylý, burulma çubuklu ve zemberek yaylý olarak ayrýlýrlar. Belirtilen dengeleyici sistemlerinin seçimi ve tasarýmý ise analitik hesaplamalara göre yapýlmaktadýr. Ancak gerçek hayatta yapýlan uygulamalarda sistem performansýnýn analitik hesaplamalardan sapmalar gösterdiði görülmektedir. Bu sapmalarýn ana sebepleri ise gerçek sisteme ait yükseliþ eksen dengesizlik momentinin tasarým sýrasýnda tam olarak hesaplanamamasý (Üretim toleranslarý kaynaklý), gerçek sistem dengesizlik verilerini okuyan devrelerdeki kayýplar, yükseliþ eksen sürüþ hattýndaki ayar problemleri ve yükseliþ eksendeki sürtünmelerdir (Rulmanlar, sýzdýrmazlýk contalarý ve dengeleyici baðlantýsý arasýndaki sürtünme). Yaylý dengeleyicideki sapmalar ise dengeleyici ana bileþeni olan yayýn tasarýmý ile üretimi arasýndaki farklýlýklar (Yay ana boyutlarý ve yay katsayýsý), yay üzerindeki ön yüklemenin üretim kaynaklý deðiþkenlik göstermesi ve mekanizma üzerindeki öngörülemeyen sürtünmelerdir (Yayýn bulunduðu kovan içindeki sürtünme). Yapýlan bu çalýþmada örnek bir taret sisteminde analitik hesaplamalarla tasarýmý yapýlan yaylý dengeleyicinin, üretimi ve performans testleri gerçekleþtirilerek bahsedilen sapmalara sebep olan faktörler incelenmektedir.
Anahtar Kelimeler: Taret, Kule, Silah Kule Sistemi, Dengeleyiciler, Yaylý Dengeleyici
|
