Yýkýcý depremlerin yaþandýðý sismisitesi yüksek bir bölgede bulunan ülkemizde depreme dayanýklý yapý tasarýmý ve mevcut yapýlarýn deprem güvenilirliklerinin belirlenmesi önemli bir husustur. Bu baðlamda, ülkemizde kullanýlan deprem yönetmeliði olan Türkiye Bina Deprem Yönetmeliði (TBDY) 2018’de þekil deðiþtirme esaslý deðerlendirme yöntemleri önerilmiþtir. Þekil deðiþtirme esaslý deðerlendirmede doðrusal ve doðrusal olmayan sistemlerde statik ve dinamik analiz yöntemleri ile eleman hasar seviyeleri ve binanýn genel olarak performans seviyeleri elde edilmektedir.
TBDY 2018’de, bir binanýn deprem tepkilerinin elde edilmesinde önerilen yöntemler arasýnda “Zaman Taným Alanýnda Doðrusal Olmayan Hesap” (ZTADOH) yöntemi, yapýnýn gerçek deprem davranýþýna en yakýn davranýþý verebilen yöntem olarak kabul edilebilmektedir. Dinamik bir analiz yöntemi olan ZTADOH, yer hareketi ivme kayýtlarýnýn sisteme doðrudan etki ettirilerek hareket denkleminin çözülmesi esasýna dayanmaktadýr. TBDY 2018’de belirtilen kurallara göre seçilen ivme kayýtlarý, ayný yönetmeliðin önerdiði tasarým depremi ile ayný þiddeti verebilmesi açýsýndan tasarým spektrumuna ölçeklenerek sisteme dýþ yük olarak etki ettirilmektedir. TBDY 2018’de, bir yer hareketi kaydýnýn tasarým spektrumuna ölçeklenmesi için “Basit Ölçeklendirme” ve “Spektral Uyuþum Saðlanacak Þekilde Ölçeklendirme” yöntemleri önerilmektedir.
Bu çalýþmada, farklý bakýþ açýlarý ile ölçekleme yapýlan bu iki yöntem ile ölçeklendirilmiþ kayýtlar kullanýlarak elde edilen deprem tepkileri ve bina performanslarý elde edilmiþ ve ölçekleme yöntemlerinin performansa etkisi incelenmiþtir. Betonarme çerçevelerden oluþan orta yükseklikteki mevcut bir betonarme binanýn deprem performansý, TBDY 2018’de belirtilen kurallara seçilmiþ 11 adet yer hareketi kaydý çifti iki farklý ölçeklendirme tekniði ile ölçeklenerek ZTADOH yapýlarak belirlenmiþtir. SAP2000 analiz programýnda modellenen binada doðrusal olmama durumu, kolon ve kiriþ uçlarýna plastik mafsal tanýmlanarak saðlanmýþtýr. Basit ölçeklendirme ile ölçeklendirilmiþ depremler kullanýlarak elde edilen eleman uçlarýnda oluþan plastik dönmelerin genelde daha büyük olduðu belirlenmiþtir. (Bu çalýþma birinci sýrada yer alan yazarýn yüksek lisans tezinden üretilmiþtir.)
Anahtar Kelimeler: Yer Hareketi Seçilmesi, Yer Hareketi Ölçeklendirilmesi, Zaman Taným Alanýnda Doðrusal Olmayan Hesap, Betonarme Binalar, Performans Analizi
|
