Dünyamýzdaki içilebilir tatlý su miktarý oldukça sýnýrlýdýr. Bu kaynaklardan en önemlisi yeraltýnda bulunan sulardýr. Özellikle 20. Yüzyýlda bilinçsiz olarak kullanýlan yeraltý su kaynaklarý alarm vermektedir. Yeraltý suyu miktarýnýn yanýnda genelde oldukça kaliteli olan bu sularýn korunmasý, çeþitli risklerden uzak tutulmasý günümüzde tüm dünyada olduðu gibi Türkiye için de önem arz etmektedir. Ýçme suyu olarak kullanýmý yanýnda yeraltý sularý büyük oranda sulama suyu olarak kullanýlmaktadýr. Özellikle petrol türevleri, yol tuzlarý, çeþitli aðýr metal içeren kimyasallar ve pestisitler baþlýca yeraltý sularýnýn kirleticileridir. Kirlilik yönünden bu risklerin minimuma indirilmesi lokal halk ve ziraat için oldukça önemlidir. Yeraltý sularý doðal olmayan yöntemlerle akiferlerden genellikle de plansýz bir þekilde tüketilmektedir. Tüketiminin yanýnda yeraltý sularýnýn kendilerini yenileyebilme miktarlarý oldukça düþük kalmaktadýr. Kýrsal kesimin yaný sýra þehir ve kent yaþamýnda da yeraltý sularý önemli bir kaynak ve yönetilmesi gereken bileþendir. Bu çalýþmada dünya ölçeðinin yanýnda kentsel boyutta yeraltý suyu miktar ve kalitesi yönetimsel olarak irdelenmiþtir. Örnek bir þehir üzerinde yeraltý suyu kullanýmý, seviyesi ve kalitesi analiz edilmiþtir. Ülkemizde gerek zirai gerek sanayi bölgelerinde yeraltý sularýnýn hem kalite hem de miktar olarak telafisi oldukça zor ve maliyetlidir. Yeraltý suyunun en az yerüstü doðal kaynaklara olan nehir ve göller gibi korunmaya muhtaç olduðu, gerekli tedbirlerin ve planlamalarýn en iyi yönetimsel tarzda yerine getirilmesi gerektiði sonucuna varýlmýþtýr.
Anahtar Kelimeler: yeraltý suyu, kirlilik, düzey, kalite, sürdürülebilirlik
|
