Yüksek yoðunluklu polietilen (HDPE) malzemeler endüstride yoðun bir þekilde kullanýlmaktadýr. En yaygýn üretim tekniklerinin baþýnda ise enjeksiyon yöntemiyle kalýplama gelmektedir. Kalýplama esnasýnda malzeme mekanik özelliklerine, ergiyik sýcaklýðý, tutma basýncý, kalýp sýcaklýðý gibi birçok parametre etki etmektedir. Kalýplama sýcaklýðýna baðlý olarak, malzemelerin kalýpta soðumasý ve çevrim süresi deðiþiklik göstermektedir. Çevrim süresinde meydana gelen bu deðiþimler, hem üretim maliyetlerine üzerinde hem de toplam üretim zamaný ve toplam üretim adedi üzerinde etkili olmaktadýr. Bu çalýþmada farklý kalýplama sýcaklýklarýnýn malzemelerin çekme mukavemeti, kopma uzamasý, kopma büzülmesi, tokluk ve süneklik gibi mekanik özellikler üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmýþtýr. Enjeksiyon makinesinde 180 °C, 190 °C ve 200 °C üç farklý kalýplama sýcaklýðý kullanýlarak ISO 527-1/-2, ASTM D 638, standardýna uygun çekme test numuneleri hazýrlanmýþtýr. Hazýrlanan numuneler oda sýcaklýðýnda 50 mm/dak. hýzýnda çekme testine tabi tutulmuþ, sertlik ölçümleri ve mikroyapý incelemeleri gerçekleþtirilmiþtir. 180 °C’ de 27,4 MPa, 190 °C’ de 26, 8 MPa ve 200 °C’ de ise 27,5 MPa çekme mukavemet deðeri elde edilmiþtir. Sýcaklýkla birlikte malzemenin çekme mukavemet deðerinin önce düþtüðü, sonra tekrar yükseldiði tespit edilmiþtir. Bu durumun sýcaklýða baðlý olarak soðuma esnasýnda malzemenin molekül hareketlerinden ve soðuma sonrasý oluþan kristallenme miktarýna baðlý olarak oluþtuðu düþünülmektedir. Kalýplama sýcaklýðýnýn çekme mukavemeti, kopma uzamasý, kopma büzülmesi gibi mekanik özellikler üzerinde önemli bir etkiye sahip olduðu, çevrim süresini etkileyerek ürün maliyetlerini deðiþtirdiði tespit edilmiþtir. Ürün maliyetlerinin ve mekanik özelliklerin önemli olduðu uygulamalarda kalýplama sýcaklýðýnýn doðru seçilmesinin önemli olduðu görülmüþtür.
Anahtar Kelimeler: Enjeksiyon, HDPE, Çekme testi, Sýcaklýk, Çevrim süresi
|
