Plastik sektöründeki hýzlý geliþme, katký ve dolgu maddeleri ile plastiklerin özelliklerinin iyileþtirilebilmesi plastik malzemelerin otomotiv, havacýlýk, inþaat, elektrik-elektronik sanayi baþta olmak üzere tüm sanayi dallarýnda çelik ve diðer metal malzemelerin yerini alýr olmuþtur. Yüksek yoðunluklu polietilen (HDPE) hem ekonomik olmasý, hem de kolay þekillendirilebilmesi nedeniyle endüstride yoðun olarak kullanýlan malzemelerin baþýnda gelmektedir. HDPE’ nin þekillendirilmesinde enjeksiyon ile kalýplama yöntemi yoðun bir þekilde kullanýlmaktadýr. Kalýplama parametrelerinden ergiyik sýcaklýðý, tutma basýncý, kalýp sýcaklýðý gibi birçok parametrenin mekanik özellikler üzerinde etkili olduðu bilinmektedir. Kalýplama sýcaklýðýna baðlý olarak, soðuma süresi ve çevrim süresinde meydana gelen deðiþiklikler, malzemelerin üretim maliyetlerini ve mekanik özelliklerini önemli derecede etkilemektedir. Bu çalýþmada 180 °C, 190 °C ve 200 °C kalýplama sýcaklýklarý kullanýlarak ISO 178 ve ASTM D 790 standardýna uygun eðme test numuneleri hazýrlanmýþtýr. Farklý kalýplama sýcaklýklarýnýn malzemelerin þekil deðiþtirme özellikleri, eðilme momenti, eðilme dayanýmý, esneklik modülü ve eðilme miktarý gibi özellikler üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmýþtýr. Hazýrlanan numuneler oda sýcaklýðýnda 1N ön yüklemeli 2 mm/dak. test hýzýnda eðme testine tabi tutulmuþ, sertlik ölçümleri ve mikroyapý incelemeleri gerçekleþtirilmiþtir. 180 °C’ de 28,5 MPa, 190 °C’ de 29, 8 MPa ve 200 °C’ de ise 29,3 MPa eðme mukavemet deðeri gösterdiði görülmüþtür. Sýcaklýkla birlikte malzemenin eðme mukavemet deðerinin önce arttýðý, sonra azaldýðý tespit edilmiþtir. Bu duruma sýcaklýða baðlý olarak soðuma esnasýnda malzemenin molekül hareketlerinden ve soðuma sonrasý oluþan kristallenmenin neden olduðu, dolayýsýyla kristallenmenin saðladýðý rijitlik nedeniyle artýþ görüldüðü düþünülmektedir. Kalýplama sýcaklýðýnýn ürün mukavemeti üzerinde önemli bir etkiye sahip olduðu ve çevrim süresini etkileyerek ürün maliyetlerini deðiþtirdiði tespit edilmiþtir.
Anahtar Kelimeler: Enjeksiyon, HDPE, Eðme testi, Sýcaklýk, Çevrim süresi
|
