Kültürel varlıklar belirli bir değere sahip olmaları sebebiyle tarih arkeoloji ve sanat gibi açılardan koruma altında olmaktadır. Bu varlıklar; belgeler kitaplar sit alanlar ve anıtlardan oluşmaktadır. “Üçlü devrim” olarak adlandırılan “İnternet” “Sosyal Ağ”, ve “Mobil” devrim neticesinde yeni bir sosyal sistemin oluşmaktadır. Bu doğrultuda mevcut bilgiyi erişilebilir yapmak, bilgi merkezlerinin kullanarak kullanıcıları ve bilgi kaynaklarını buluşturmak gerekmektedir. Bu kurumlar, bilgi kaynaklarını bir araya getirip, bilgi teknolojilerinin bilinç yaratmak amacıyla kullanıcılarına, kimlik, tarih gibi kullanıcı odaklı güvenli ve etkin hizmet vermektedir. Kültür varlıklarının günümüze ulaşması ile geleceğe sağlıklı bir şekilde aktarılmasında kültürel bellek kurumları büyük rol almaktadır. Sayısallaştırma yöntemleri neticesinde meydana gelen sayısal kültür varlıkları sayesinde kültürel varlıklara paylaşım ve erişim kolaylaşacaktır. Kültür varlıkları uygun ortamlarda korunamama neticesinde çatışmalar ve savaşlar dan dolay kaybolduğuna bir nedendir. Kültürel varlıkları uluslararası alanda insanlığın ortak mirası olarak kabul görmeye başlaması ile sorunların çözülmesi için devletler uluslararası oluşumlar vesilesiyle 19. yüzyıldan itibaren çeşitli sözleşmelerle ortaya çıkmaktadır. Dempsey (1999)’in de belirttiği gibi kültürel mirasın gelecek nesillere ulaştırılması için temeli sağlam ve güvenilir bir yapıda olması gerekmektedir. Ülkemizde’ kültürel varlıkların yönetilmesinin durumuna baktığımızda Osmanlı İmparatorluğu’nun sonuna doğru başlandığı, cumhuriyetin ilk yıllarından itibaren de uluslararası sözleşmelere taraf olunduğu tespit edilmektedir. Bununla birlikte Son yıllarda teknoloji gelişimi ile kültürel varlıkların koruma ve yönetilmesinde yeni gelişmeler ortaya çıkmaktadır. Ayrıca Türkiye’de son yıllarda, arşiv ve kütüphane müze yöneticilerinin birbirleriyle olan bağlantılarının neticesinde bilgi erişim sistemleri üzerinde, yapay zekâ ve semantik web uygulamalarına ilişkin gelişmeler bulunmaktadır. ORCID NO: 0000-0003-2887-2284
Anahtar Kelimeler: Coğrafi Bilgi Sistemleri, Kültür Varlıklar, Sayısal Kültürel Kaynaklar, CBS
|