Seramik karo üretiminde sır, engop ve bünye (bisküvi) üretilmesi için reçeteler çeşitli ham maddelerin kullanılması ile oluşturulmaktadır. Bu hammaddelerin zamanla üretim maliyeti, yerliliği, hammaddeye ulaşım mesafesi, ulaşılabilirliği ve kalitesi değişim göstermekte olup, mevcutta kullanılan hammaddelerin alternatiflerinin bulunup, reçete içerisinde kullanılması çalışmanın konusunu oluşturmaktadır. Porselen karolarda pişme renginin estetik açıdan daha aydınlık olması beklentisini karşılama özelliği yüksek olan Ukrayna killeri düşük oranda demir içermesi ve yüksek plastiklik özelliğinden dolayı sıklıkla kullanılmaktadır. Reçete maliyetlerini de önemli ölçüde artıran bu kilin Ukrayna-Rusya savaşı sebebiyle, ithali durmuştur. Çalışmada porselen karo engop kompozisyonlarında Konya-Doğanhisar bölgesinden tedarik edilen Konya kilinin Ukrayna kili yerine kullanımı araştırılmış ve engop teknik özellikleri üzerine olan etkileri belirlenmiştir. Konya kilinin kullanılmasıyla hem yerliliğin getirdiği mali avantaj hem de pişme sıcaklığının ve enerji girdi maliyetinin düşürülmesi hedeflenmektedir. Engop geliştirme çalışmalarında, Ukrayna kili kademeli olarak azaltılmış yerine Konya kili ilave edilerek yeni engop reçeteleri geliştirilmiştir. Bu engop çalışmaları Yüksel Seramik firması endüstriyel fırınlarında 1180°C’de 42 dakikada pişirilmişlerdir. Bu aşamada 6 ayrı engop reçetesi hazırlanmıştır. Elde edilen engoplu karoların fiziksel ve optik özellikleri incelenmiştir. Su emme (%) ve renk değerleri (L, a, b) ölçümleri yapılmıştır. Sonuçlara göre engopta Ukrayna kili yerine Konya kili kullanımı kuru mukavemet değerlerini, su emme ve pişme küçülme değerlerini artırmaktadır. Yüzeyde renklenme ve pürüzlülük gözlenmiştir. Porselen karo engop reçete kompozisyonunda bazı optimizasyonların da yapılmasıyla Ukrayna kilinin yerine Konya kili kullanımının uygun olacağı belirlenmiştir. Maliyetlerin aşağı çekilmesi ve tek bir malzemeye bağımlı kalınmaması açısından bu çalışmaların devam ettirilmesi çok önemlidir. ORCID NO: 0000-0002-5685-0296
Anahtar Kelimeler: Engop, Konya Kili, Karo, Reçete
|
