Soğuk şekillendirme, metallerin içyapısını değişime uğratmadan, yüksek hız ve basınç kullanılarak uygulanan bir şekil verme işlemidir. Soğuk şekillendirme işleminde amaç, sac metal parça yüzeyinde çatlak veya yırtıklar oluşturmadan malzemeye üniform şekil vermektir. Bu yüzden malzeme soğuk şekillendirme işlemine maruz bırakılmadan önce gerekli analizlerin yapılması oldukça önemlidir. Fazla uygulanan basınç veya yüksek oranlardan meydana gelen lokal plastik deformasyon malzemeye istenilen şeklin verilememesine neden olmaktadır. Bu amaçla, açınım sacında soğuk şekillendirme ile oluşacak stres bölgelerinin analizinde en sık kullanılan simülasyon programlarından biri Autoform’dur. Bu çalışmada; otomotiv sektöründe yaygın kullanımı olan metal sacların Autoform programı ile soğuk şekillendirme simülasyonu yapılmıştır. Çalışmada uygun sac malzemeleri seçilirken malzemelerin; kimyasal bileşimi, kalınlığı ve sertliği dikkate alınmış ve bu doğrultuda simülasyon koşulları etkileyen parametreler belirlenmiştir. Yapılan analizde simülasyon parametrelerinin doğru seçilmesi, zaman ve maliyet açısından tekrar eden işçiliklerinin önüne geçilmesinde önemli bir unsurdur. Bu araştırma çalışmasında; simülasyon programı yardımıyla gerçekleştirilen tasarım çalışması ile şekillendirme esnasında oluşması muhtemel kritik bölgeler tespit edilerek, sacların incelmesi, kırışma bölgeleri, yırtılmalar ve geri - yaylanma bölgelerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Simülasyonda tespit edilen ve şekillendirme süreci etkileyecek bu olumsuzluklar iyileştirilerek; pratikte uygulamaya geçilmiş ve şekillendirme sonuçları incelenmiştir. Böylece; imalat sırasında gözden kaçabilecek, oluşabilecek hataların ve parça üretimi için tasarlanan kalıbın zarar görmesinin önüne geçilmiştir. ORCID NO: 0000-0002-9191-8217
Anahtar Kelimeler: Çelik, Simülasyon, Şekillendirme, Otomotiv.
|
