Bu çalışmanın amacı Kelkit Vadisi yerel kuru fasulye popülasyonlarının morfolojik değişkenliklerin belirlenmesi ve biyoçeşitliliğinin ortaya konulmasını kapsamaktadır. Bilinen 6000 yıllık tarihi gelişim süreci içinde üstünde yaşayanlara ait tarihi mekânları, yaşayanların kültür varlıklarını ve doğanın kendine sunduğu eşsiz zenginlikleriyle Kelkit Çayının oluşturduğu Kelkit Vadisi, ülkemizin kirlenmemiş ve doğal yapısı ciddi tahribatlar yaşamamış nadir bölgelerinin başında gelmektedir. Özellikle Kelkit Vadisi’nde yetiştirilen yerel kuru fasulye popülasyonları yurdumuzun her köşesinde ilgi görmüş ve lezzetliliği ile Türk mutfaklarında yerini almıştır. Kelkit Vadisi sınırları içinde 5 il, 15 ilçe ile bu ilçelere bağlı 122 köy/belde gezilerek 225 adet yerel kuru fasulye popülasyonu toplanmış olup toplanan yerel kuru fasulye popülasyonlarının tohum şekil ve renkleri dikkate alınarak gruplandırılmaları sonucunda 367 adet yerel kuru fasulye materyali oluşturulmuştur. Yerel kuru fasulye materyallerinin tohum rengi ile tohum şekilleri bile Kelkit Vadisi’nin çeşitlilik açısından ne kadar zengin olduğunu ortaya koymuştur. Kelkit Vadisi kapsamında toplanan bilgilerden kuru fasulyenin hemen her işletmede yetiştiriciliğinin yapıldığı ticari standart çeşit girişinin olmadığı ve yetiştiriciliği yapılan yerel kuru fasulye materyallerinin büyük kısmının yerel olduğu belirlenmiştir. Özellikle Gümüşhane ilinin Kelkit ilçesi ile Sivas ilinin Suşehri ilçelerinde yetiştiriciliği yapılan yerel kuru fasulye materyallerinin kendi iç pazarları yanında dış pazarlarda da satışının yapıldığı ve ülkemizin büyük şehirlerinde yer alan lokantalara gönderilerek değerlendirildiği görülmüştür.
Anahtar Kelimeler: Kelkit Vadisi, Kuru Fasulye, Popülasyon, Biyoçeşitlilik, Verim
|
