1964 yılında koruma ve restorasyona dair evrensel ilkelerin belirlendiği Venedik Tüzüğü, korumada bütün bilim ve tekniklerden faydalanılması gerektiğini söylemektedir. Kültürel mirasın korunmasında ilk adımı oluşturan belgeleme yöntemlerinin teknolojik ilerlemelere bağlı olarak değiştiği bilinmektedir. Haritacılık alanında kullanılan fotogrametri, lazer tarama gibi ileri belgeleme yöntemleri, ilkel rölöve yöntemlerini geride bırakarak yaygınlaşmaktadır. Lazer taramada elde edilen nokta bulutu verileri CAD sistemlerinde 2 boyuta indirgenerek kullanılmakta ve verilerin işlenmesinde beklenen paralel teknolojik gelişme kültürel mirasın belgelenmesinde görülememektedir. Yapı Bilgi Modellemesi -YBM (Building Information Modeling-BIM) sistemine sahip nesne tabanlı programlar, mimari yazılımların işlevselliklerini artırarak 3B model ile yapı arasında ilişki kurarak mimari eleman kütüphanesinin oluşturulmasına, farklı disiplinler ile bilgi paylaşımının sistematik hale gelmesine, yapının bakım ve süreç takibinin kolaylaşmasına imkân tanımaktadır. Tarihi Yapı Bilgi Modellemesi -TYBM (Heritage Building Information Modeling -HBIM) kapsamında tarihi yapıların lazer tarama ile elde edilen nokta bulutu verileri üzerinden nesneler aracılığıyla BIM tabanlı programda modellenmesi; mimari elemanların parametrik nesne kütüphanelerinin oluşturulmasını, gerekli bilgilerin model üzerine işlenmesini ve geçmişten günümüze değişiminin incelenebilmesini sağlar. Tarihi yapılar özelinde ilk kez 2012 yılında Murphy tarafından ele alınan yenilikçi HBIM metodolojisi günümüzde giderek yaygınlaşarak geliştirilmeye açık bir araştırma konusu haline gelmektedir. Çalışma alanı olarak belirlenen İstanbul Üniversitesi’ne ait, günümüzde Uluslararası Akademik İlişkiler Birimi olarak kullanılan Biniş Köşkü nokta bulutu verileri, Revit 2023 ortamına aktarılarak işlenmiş olup HBIM özelinde verilerin kullanım olanakları tartışılmıştır. ORCID NO: 0000-0002-6538-5736
Anahtar Kelimeler: Mimari Koruma, HBIM, Belgeleme Yöntemleri, İstanbul Üniversitesi.
|
