Kökeni Fransızca’da “esquisse” Mimari eserler ve resim için çizimlerle yapılan ön çalışma, taslak…” anlamına gelen “eskiz” (www.tdk.gov.tr), görsel düşünme aşamasında sanatsal çalışmaların asıl ifadeye kavuştuğu ortam olarak düşünülebilir. Eserin tasarım aşamasında eskiz, olası problemlerin çözümü, yeni ve özgün fikirlerin geliştirilmesi bakımından önem arz etmektedir. Özgür ifade biçimleri, özgünlüğü ve akıcılığı gibi unsurları ile imgeyi temsil etmektedirler. Görsel temsil aracı olan eskizler içerdikleri bilgiye erişim sağlamayı, yeni şeyler görmeyi, yeni bağlantılar kurmayı ve temelde de görsel düşünmeyi olanaklı kılmaktadır (Kandemir, Yılmaz, 2022:1).
Heykel sanatında eskiz, maket uygulamalar şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Heykelde imge oluşturulurken karşımıza çıkacak bir takım sürpriz sorunlarla maket aşamasında karşılaşılmakta, birçok çözüm bu aşamada üretilmektedir. Çözüm üretme aşamasında ulaşılması istenen form ve kullanılan malzeme önem arz etmektedir. Böylece orijinal çalışma için malzeme ve biçimlendirme konusunda karşılaşılacak olası problemlerde gözden geçirilmekte ve çözüme kavuşturulmaktadır (59). Burada sanatçının tercihine göre metal malzeme ile yapılacak orijinal iş için, yumuşak kıvamda metal ile ya da mukavva gibi düz ve sert yüzeyli malzemelerle maket düzenlenebilmektedir. Ya da mermer ile yapılacak eser için mermerin diline uyumlu olan onun isteklerine cevap verir nitelikte olan alçı döküm ile ortaya çıkarılan maketler oluşturulabilmektedir. Görünüm olarak maketin doğrudan biçimlendirme ile alçıdan yapılmış olması ve yalınlığı bakımından taşa yakın bir görüntü sunması, imgenin gerçek malzemesiyle duyumsanmasını kolaylaştırmaktadır (Yılmaz, 2009: 59).
Yukarda bahsi geçen heykelde maket ile ilgili örnekler ve açıklamalar kapsamında sanatçıların özellikle de heykeltıraşların orijinal eseri ortaya çıkarmadan önce gerçekleştirdikleri eskizleri, maketleri bu araştırmanın çıkış yolu olmuştur. Yapılan eskizlerde ve maketlerde, kullanılan malzeme çeşitleri araştırılmış ve bunların asıl eser ile olan ilişkileri incelenmiştir. Bu kapsamda farklı disiplinlerden sanatçıların örnekleri verilerek karşılaştırma yapılmıştır. Sonuç olarak maketin, eskizin sanat eseri için önemi hatta sanatsal sürecin temsili olması nedeniyle değerliliğinin vurgulanması hedeflenmiştir. ORCID NO:
0000-0003-2704-0582
Anahtar Kelimeler: Resimde Eskiz, Üç Boyutlu Eser Maketi, Maket Malzeme İlişkisi
|
