Günümüz modern şehirlerinin birçoğu yapılaşma, nüfus artışı, araç yoğunluğu, iklim değişikliği vb. çevresel tehditlerin yansıra, kentlinin yaşama şeklini ve davranışlarını etkileyen, yerele ve yere yabancılaştıran, sosyal izolasyonu dayatan sorunlara çözüm aramaktadır. Dolayısıyla dünya şehirleştikçe, sağlıklı çevreye ve güçlü sosyal topluluğa olan gereksinim giderek artmaktadır. Sürdürülebilir mahalle/komşuluk yerleşimleri; kentsel büyümeyi yönetmek, yaşam niteliğini artırmak, çevresel sorunlara çözüm bulmak, bütün bir kentsel sistem içerisinde katılım esaslı yeşil altyapıyı teşvik etme açısından oldukça önemlidir. 20. yüzyılın başlarından beri, daha iyi ve yaşanabilir mahalleler oluşturma amaçlı yereli savunan mahalle ölçeğine yönelik girişimler yükselişe geçmiştir. Mahalle ölçeğinde planlama ilk olarak Howard ‘ın çevreye duyarlı, doğa ile barışık yerleşimi savunması ile başlamıştır. Radyan Şehir, Broadacre Şehri, Geleneksel Mahalle Gelişimi, Transit Yönelimli Gelişim, Yeni Kentleşme, Akıllı Büyüme gibi diğer gelişim modelleri ile de günümüze değin devam etmektedir. Sürdürülebilir mahalle/komşuluk kapsamında öne sürülen modeller, çeşitli noktalarda modernist çizgiden farklı değerlendirilse de bunların asıl amacı kent merkezlerinde yaşayan bireyleri sosyal yaşam alanları arayışına yönlendirmek ve yaşanabilir kent-toplum bilincini geliştirmektir. Ortak yaşam (co-living), ortak konut (co-housing) tipi yerleşimde de güçlendirilmiş sosyal ağ yapısı ile katılımcı süreci teşvik etmekte, ortak değerlere dayanarak işbirliği içinde yaşamayı seçen insanları bir araya getirmek amaçlanmaktadır.
Bu çalışmada; sürdürülebilir mahalle planlama yükseliş süreci ile birlikte ortak yaşam (co living), ortak konut (co-housing) tipi alternatif yerleşim modeli, avantaj ve dezavantajları ile ele alınmakta, sosyal ve kentsel ilişkiler açısından başarılı örnekler incelenerek, ülkemiz açısından uygulanabilirliği tartışılmaktadır. ORCID NO: 0000-0002-1331-1655
Anahtar Kelimeler: : Sürdürülebilir mahalle, ortak yaşam (co-living), ortak konut (co-housing)
|