İteratif bir yapıya sahip olan yat tasarım sürecinin içeriği ve içerdiği adımlar, üretilmesi planlanan tekne tipine bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Genellikle yelkenli yat ve motor yat ayrımının yapılması, ön tasarım sürecinin ilk adımları arasında yer alsa da söz konusu tiplerin alt kategorilerine göre tasarım süreci şekillenmektedir. Gerek tarihsel gelişimi gerekse çeşitliliği açısından yelkenli yatlardan ayrışan motoryatlar, lobster, trawler, open, explorer, fly gibi pek çok alt tipi barındırmaktadır. Ülkemizin Muğla iline bağlı Bodrum ilçesinde uzun yıllardır kullanılmakta olan ve tam boyları genellikle 15 metreyi geçmeyen motoryatlar da bu alt tipler arasında yer almaktadır. Gövde formu olarak, bölgede kullanılan ve aynakıç olarak tabir edilen yelkenli tekne formlarına benzerlik gösterse de bu tekneler daha narin yapıda olmakla birlikte, hafiflik avantajını kazanabilmek amacıyla yelken performansı açısından büyük önem taşıyan salma ağırlığına sahip değildir. Su üstü formları, lobster tipi motoryatlara benzerlik gösterse de su altı formlarının deplasman tipi bir yelkenli tekne formuna benzemesi sebebiyle Bodrum’da ve çevresinde kullanılan bu tekne tiplerinin gövde form parametrelerinin belirlenmesi, bu teknelerin yalnızca tasarım sürecine katkıda bulunmakla kalmayacak, aynı zamanda Türkiye’ye özgü tekneler arasında yer almasının da önünü açacaktır. Bu amaçla yapılan bu araştırmada tam boyları 6,80 m ile 13,20 m arasında değişen toplam 14 adet Bodrum tipi motoryatın gövde formları incelenmiş, ön tasarım sürecinde büyük rol oynayan gövde form parametrelerinin minimum maksimum ve ortalama değerleri çıkarılmıştır. Bu kapsamda, incelenen teknelere ait CB, CP, CM, LOA/B, LOA/LWL, B/BWL, BWL/T, f/T, LOA-Deplasman hacmi ve LCB (%) değerleri elde edilmiştir. Elde edilen bulgular, su altı formu açısından Bodrum tipi motoryatlar ile benzerlik gösteren aynakıç tipi tekneler ile kıyaslanarak yorumlanmıştır. ORCID NO: 0000-0001-9690-6955
Anahtar Kelimeler: Yat tasarımı, Gemi inşa mühendisliği, Tasarım süreci, Gövde form parametreleri, Motoryat
|
